پیام ویژه - اکو ایران / متن پیش رو در «اکو ایران» منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست.
بررسی تورم سالانه در 85 سال اخیر نشان می‌دهد سال‌های 1398 تا 1401 تنها بازه‌ زمانی در اقتصاد ایران است که تورم بالای 40 درصدی برای چند سال بر اقتصاد حاکم بوده است.
 در وضعیت فعلی اقتصاد ایران تورم شاید مهم‌ترین متغیر اقتصادی برای جامعه باشد. تورم به معنای رشد قیمت‌ها است که موجب می‌شود قدرت خرید مردم کاهش یابد. اما کاهش قدرت خرید تنها یکی از آثار تورم بالا در یک اقتصاد است و این متغیر اقتصادی آثار عمیق و گسترده‌ای از کاهش ارزش ارز ملی یک کشور تا تاثیر بر سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی می تواند داشته باشد.

سال‌های انقلاب و جنگ و افت و خیز تورم
 تورم سالانه در سال 1357 برابر با 10 درصد بوده است. اما با آغاز جنگ کشور یک شوک تورمی را تجربه کرد و تورم سالانه در سال 1359 به 23.5 درصد رسید.
اما پس از آن تا سال 1364 روند تورم کشور علی‌رغم شرایط جنگی نزولی بود. به طوری که در سال 1364 به 6.9 درصد رسید که یکی از کمترین مقادیر تورم سالانه در طی سال‌های پس از انقلاب است. کارشناسان علت این افت تورم را افت سرعت رشد نقدینگی می‌دانند.
تورم سالانه در سال‌های پایانی جنگ یعنی سال‌های 1365 تا 1367 افزایش یافت و پس از آن با آغاز دولت سازندگی شرایط تغییر کرد.
دولت هاشمی رفسنجانی؛ رکورد تورم پس از انقلاب
 تورم سالانه کشور در سال 1368 یعنی آغاز دولت پنجم پس از انقلاب برابر با 17.4 درصد بود که در سال 1374 یعنی دوره دوم ریاست‌جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی به عدد 49.4 درصد رسید. عددی که رکورد تورم سالانه در سال‌های پس از انقلاب است.
کارشناسان علت این رکورد تورمی را سیاست‌های ارزی دولت هاشمی در کنار سیاست‌های تعدیل اقتصادی می‌دانند.
اما با آغاز دولت خاتمی تب تورم کم شد.
سال‌های 1376 تا 1391؛ ثبات نسبی و رشد دوباره‌ تورم
 داده‌ها نشان می‌دهد سال‌های 1376 تا 1383 یعنی دو دولت هفتم و هشتم به ریاست‌جمهوری سید محمد خاتمی تورم سالانه روند نسبتا باثباتی داشته است و از 17.3 در سال 1376 به 15.2 درصد در سال 1383 رسیده است. در این هشت سال کشور به طور میانگین در هر سال 15.2 درصد تورم را تجربه کرده است.
 اما با آغاز دولت نهم در سال 1384 به ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد روند تورم مجددا صعودی شد و از 10.4 درصد در سال 1384 به 25.4 درصد در سال 1387 رسید. این روند در دوره دوم نیز با شدت بیشتری ادامه یافت و تورم سالانه از 10.8 درصد در سال 1388 به 30.5 درصد در سال 1391 رسید. رشد زیاد تورم در این سال‌ها در حالی که بود که کشور درآمد ارزی نسبتا بالایی از ناحیه فروش نفت داشت. کارشناسان علت رشد تورم در این دوره را علاوه بر تشدید تورم بین‌المللی به ویژه با آغاز دهه 1390، هدفمندسازی یارانه‌ها و اجرای دیگر طرح‌های پرهزینه و بی‌پشتوانه‌ می‌دانند.
روند رو به رشد تورم اما با روی کار آمدن دولت روحانی متوقف شد.
دولت اول روحانی؛ برجام و بازگشت ثبات به تورم
 آغاز به کار دولت حسن روحانی و روی میز آمدن مذاکرات با غرب برای کاهش لغو تحریم‌ها سبب شد از همان ابتدا تورم کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته باشد و در سال 1393 به 15.6 درصد برسد. با تصویب برجام در سال 1394 این روند تقویت و سبب شد تورم سالانه کشور تا سال 1395 روندی نزولی داشته باشد و در این سال به 9 درصد برسد که کمترین رقم تورم پس از سال‌های جنگ بود.
با این حال این روند در سال‌های بعد ادامه‌دار نبود و از سال 1397 ورق کاملا برگشت و تورم 40 درصدی حاکم اقتصاد ایران شد.
پس از 1397؛ سایه سیاه و ماندگار تورم 40 درصدی بر اقتصاد
 ثباتی که در سال‌های دولت اول روحانی بر اقتصاد ایران حاکم شده بود و اثر آن در نرخ تورم به چشم می‌آمد، در دولت دوم او و خروج آمریکا از برجام و بازگشت پرقدرت تحریم‌های بین‌المللی از دست رفت.
تورم سالانه کشور در سال 1396 که برابر با 9.6 درصد بود در سال 1397 با جهشی قابل توجه به 31.2 درصد رسید و پس از آن با شدت گرفتن تحریم‌ها در سال 1398 برابر با 41.2 درصد شد.
پس از آن تا سال 1401 تورم بیش از 40 درصدی به جزئی ثابت و ماندگار از اقتصاد ایران بدل شد. به طوری که بازه چهار ساله سال‌های 1398 تا 1401 را می‌توان تنها بازه‌ای در 85 سال گذشته دانست که نرخ تورم بالا و پایداری بر آن سایه انداخته است. این تورم ماندگار برای جامعه و اقتصاد پیامدهایی مثل گسترش سریع فقر و نابرابری، کاهش پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و کاهش تولید دارد که ادامه آن می‌تواند عواقب سهمگینی در پی داشته باشد.