بزرگنمايي:

پیام ویژه - صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
فاطمه ترکاشوند / محدودیت‌ها و محرومیت‌های اخیر کاربران ایرانی در اینستاگرام و توییتر دامنه‌هایی گسترده‌تر از حذف پست‌هایی با محتوای طرفداری از شهید سپهبد قاسم سلیمانی و سپاه پیدا کرده است. حالا رسانه‌های آمریکایی از قوانینی حرف می‌زنند که شرکت‌هایی نظیر توییتر و فیس‌بوک مالک اینستاگرام را مجاز می‌کند تا به دلخواه خود، محتوای مطلوب‌شان را خطرناک یا مناسب تشخیص دهند و برمبنای آن اقدام به حفظ یا حذف پست‌ها کنند. این مسأله بحرانی را نشان می‌دهد که بلومبرگ به آن اعتراف و نیویورک‌تایمز درباره آن صحبت کرده است.
«شرکت فیس‌بوک درحال پایین کشیدن پست‌هایی است که به نوعی طرفداری از فرمانده ایرانی قاسم سلیمانی را از خود نشان می‌دهند.» این مقدمه را بلومبرگ برای مطلبی نوشته است که در آن البته با لحن خصمانه خودش، درباره علت حذف محتوای به اشتراک گذاشته شده توسط کاربران ایرانی در اینستاگرام توضیح دهد.
بلومبرگ: قوانین فیس‌بوک، قوانین آمریکاست
این مطلب در ادامه از قول سخنگوی شرکت فیس‌بوک می‌نویسد: «تصاویری که توسط مردم یا نهادهای تحریم‌شده، گرفته می‌شوند یا آن‌ها را نمایندگی می‌کنند حذف می‌شوند همانطور که پست‌هایی که اقدامات آن‌ها را ستایش یا حمایت می‌کنند، حذف خواهند شد. علتش این است که این شرکت شبکه اجتماعی ذیل قوانین ایالات متحده آمریکا فعالیت می‌کند.» بلومبرگ می‌افزاید: «دولت ایران اعلام کرده است که اقدام قانونی علیه اپلیکیشن انتشار عکس اینستاگرام متعلق به فیس‌بوک را پیگیری خواهد کرد. طبق خبر CNN، یک پایگاه اینترنتی دولتی همچنین پورتالی برای کاربران بازکرده تا نمونه‌هایی از پست‌های حذف‌شده را ارائه دهند.»
این پایگاه خبری به این نکته نیز اذعان می‌کند که حساب‌های دیگری نیز پیش از این بسته شده‌اند و البته آن را طبق قوانین آمریکا می‌داند و می‌نویسد: «اینستاگرام حساب شخصی سلیمانی را در ماه آوریل گذشته بعد از آنکه آمریکا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داد، بست. فیس‌بوک ذیل قوانین تحریم آمریکا فعالیت می‌کند قوانینی که شامل محدودیت‌های دولت آمریکا علیه سپاه و فرماندهی آن نیز می‌شود.» اما این پایگاه دقیقاً از کدام قوانین حرف می‌زند؟ این سوالی است که نیویورک‌تایمز در مطلبی مفصل آن را جست‌وجو کرده و به بهانه اعلام سیاست‌های جدید فیس‌بوک در رابطه با «دیپ‌فیک»ها و «شالوفیک»ها درباره‌اش نوشته است.
نیویورک‌تایمز:فیس‌بوک از کدام قوانین حرف می‌زند؟
گفتنی است؛ دیپ‌فیک‌ها محتواهای جدید دیجیتالی هستند که توسط هوش مصنوعی قادرند به دقت چهره و صدای افراد را تقلید و بازسازی کنند و حرف‌های دلخواه سازنده را به آن افراد منتسب کنند. به این ترتیب شالوفیک‌ها هم از این دست فناوری‌های جدید دیجیتالی هستند اما آن‌ها هم تا اندازه‌ای قادر به ساخت محتوای جعلی از افراد هستند. چارلی وارزل، نویسنده نیویورک‌تایمز، مطلبش را در این‌باره اینطور آغاز می‌کند: «دوشنبه گذشته فیس‌بوک، سیاست‌های جدیدش را در قبال ممنوعیت دیپ‌فیک‌ها اعلام کرد. محتواهایی که به وسیله هوش مصنوعی ساخته می‌شوند مانند آن دسته از ویدئوهایی که به شکلی ویرایش یا ترکیب می‌شوند که برای آدم‌های معمولی، قابل تشخیص نیستند.»
این مطلب اما این ممنوعیت را تنها در حد حرف اقدامی مناسب می‌خواند: «البته در حد تئوری این اقدام شبیه نوعی تلاش تحسین‌برانگیز برای جلوگیری از انتشار اطلاعات نادرست است. اما این سیاست‌های جدید به‌عنوان مثال ویدئوی فیک پارسال نانسی پلوسی را شامل نمی‌شود.» نویسنده در این مثال از ویدئویی جعلی حرف می‌زند که سال گذشته به نانسی پلوسی منتسب شد و البته بازتاب بسیاری هم پیدا کرد اما در واقع جعلی بود. خبرنگار تایمز می‌افزاید: «سخنگوی این شرکت، سه‌شنبه به من گفت که اگر فیس‌بوک پست منتشرشده از سوی یک سیاست‌مدار را هم به‌عنوان محتوای جعلی شناسایی کند، آن را حذف می‌کند. اما تا جایی که من می‌دانم محتواهای جعلی حتی دروغ‌های آشکار تا زمانی که توسط هوش مصنوعی دستکاری نشده باشند، هنوز هم آزادند.»
سود شبکه‌های اجتماعی در گرو اشتیاق مردم به دیدن
چارلی وازل ناکارآمدی این سیاست‌های جدید را اینطور تحلیل می‌کند: «این شرکت از یک حفره بزرگ غافل شده است: فیس‌بوک یک سخنرانی سیاسی را سانسور نخواهد کرد اگر مردم علاقه داشته باشند آن را ببینند.» این مسأله به‌دلیل ارزش خبری برخی محتواهاست و در واقع اشتیاق کاربران برای دیدن یک پست در سیاست‌های شرکت‌های شبکه اجتماعی عاملی تعیین‌کننده است که باعث می‌شود تصمیم بگیرند پستی را حتی با محتوای نامناسب حذف نکنند. خبرنگار نیویورک‌تایمز پاسخ سخنگوی فیس‌بوک به سوالاتش را اینطور بازتاب می‌دهد: «اگر یک سیاستمدار محتوایی را منتشر کند که سیاست جدید رسانه‌ای ما را نقض کند، ما آن را با سنجیدن ارزش توجه مخاطب در برابر خطر آسیب‌زا بودنش ارزیابی می‌کنیم. خط‌مشی خبری ما بر تمامی مطالب منتشره در فیس بوک اعمال می‌شود، نه فقط محتوای ارسال شده توسط سیاستمداران.»
اگر ترامپ با یک دیپ‌فیکجنگ با ایران را توجیه کند؟
سپس این پاسخ را اینطور واکاوی و تحلیل می‌کند: این سیاست و قوانین جدید یعنی «تلاش فیس‌بوک برای حراست از افکار عمومی در برابر اطلاعات نادرست سیاسی، فقط آب را گل‌آلودتر کرده است. آیا فیس‌بوک جلوی انتشار ویدئوی دیپ‌فیکی را خواهد گرفت که از طرف رییس‌جمهوری آمریکا به‌عنوان استدلالی برای حمله به ایران منتشر شده باشد؟ چنین پست فرضی‌ای حتماً ارزش خبری بالایی دارد درحالی که چنین ویدئویی به وضوح برخلاف قوانین فیس‌بوک است.» این مثال فرضی کاملاً روشن می‌کند که این رسانه دقیقاً از کدام نگرانی حرف می‌زند. تایمز ادامه می‌دهد: «چه می‌شود اگر ترامپ یک «شالوفیک» یا همان ویدئوی کم‌تر دستکاری شده‌ای را علیه یکی از رقیبان احتمالی‌اش در انتخابات‌2020 منتشر کند؟ این موارد مسلماً نمونه‌های لب مرزی هستند اما وقتی بحث به سیاست خارجی، امنیت ملی و صحت انتخابات می‌رسد همین نمونه‌های لب‌مرزی اغلب مهم و قابل توجه هستند.»
چه کسی تعیین می‌کند محتوا آسیب‌زاست؟
این مقاله همچنین سؤال می‌کند که سیاست فیس‌بوک مبنی بر آن است که «ارزش توجه مخاطب در برابر خطر آسیب‌زا بودن» یک پست را بسنجد و ارزیابی کند اما دقیقاً چه کسی در فیس‌بوک این سنجش و ارزیابی را بر عهده خواهد داشت؟ چه کسی ماهیت آسیب‌های احتمالی را تعیین می‌کند؟ سپس تاکید می‌کند: «این‌ها روشن نیست اما این مقدار به نظر روشن می‌رسد که این قوانین کاملاً برای دروغ گفتن، آزار دادن و جعل کردن توسط میلیون‌ها کاربر آنلاین مناسب هستند حالا چه یک مقام رسمی باشید و چه در حفره عمیق «ارزش خبری» افتاده باشید.» این عبارات نشان می‌دهد فیس‌بوک عملاً چه به علت حمایت از مقامات و چه به‌خاطر ارزش‌های خبری محتواهای جعلی ممکن است تصمیم بگیرد که اصلاً آن‌ها را حذف نکند. «به نظر می‌رسد سیاستمداران با قوانین تسهیل‌گرانه‌ای که شرکت‌های فناوری وضع کرده‌اند، مجوز آن را دارند که بد رفتار کنند چراکه این قوانین بیش از آن که در برابر قدرتمندان بایستند، کار را برایشان راحت می‌کنند.» نویسنده مقاله تایمز درواقع ناامیدانه معتقد است که قوانین کار را برای دروغگویی قدرت‌های جهانی آسان‌تر کرده‌اند.
توییتر، توییت تهدید به جنایت جنگی ترامپ را حذف نکرد
وازل درباره نمونه‌های قدیمی و جدید این تسهیل‌گری به نفع صاحبان قدرت نه تنها در اینستاگرام بلکه در توییتر هم می‌نویسد: «البته این مسأله محدود به فیس‌بوک هم نیست. توییتر درحال استفاده از بندهای ارزش خبری به‌عنوان توجیهی برای حفظ و ادامه توییت‌های ترامپ و سایر رهبران جهانی است که اتفاقاً قوانین این شرکت را نقض می‌کند. برای نمونه سال‌2017 ترامپ توییتی زد که رهبر کره شمالی را با خطاب کردن او با عنوان «مرد راکتی» تحریکش می‌کرد که از سوی وزیر خارجه این کشور، «اعلان جنگ» به این کشور تلقی شد. از هفته گذشته توییتر یک سری از توییت‌های ترامپ را که تهدید به تشدید اقدامات نظامی علیه ایران محسوب می‌شد، شامل توییت تهدید به بمباران مراکز فرهنگی ایران- که یک جنایت جنگی است- حفظ کرده است.»او سپس توضیح می‌دهد که روز دوشنبه گذشته سخنگوی توییتر برخلاف بدیهیاتی که به ذهن هر مخاطبی می‌رسد تصریح کرده است که «این توییت‌ها نقض قوانین توییتر محسوب نمی‌شوند.»
«تهدید به ارتکاب جنایت جنگی، ارزش خبری دارد. حالا متوجه شدید. شرکت‌های شبکه اجتماعی می‌توانند هر استثنایی را که دل‌شان بخواهد در قوانین‌شان لحاظ کنند.» این چیزی است که وازل می‌گوید تا به مخاطبش تفهیم کند که این قوانین تا چه اندازه می‌توانند ناکارآمد باشند و به نفع قدرتمندان جابه‌جا شوند. حالا باید دید که ابعاد جدید و البته خطرناک سیاست‌ها و قوانین شرکت‌های شبکه اجتماعی چگونه توسط نهادهای دولتی و مردمی در داخل و خارج آمریکا شفاف و محدود خواهند شد.