بزرگنمايي:

پیام ویژه - چهلمین جلسه نقد و اندیشه با موضوع «شفافیت و فسادستیزی در فضای مجازی» برگزار شد که گزارشی از آن را می‌خوانید:
عضو سابق شورای شهر تهران : افشاگر را زندانی نکنیم
شفافیت برای جامعه امری مهم و ایجاد آن وظیفه حاکمیت است. نباید این وظیفه را برعهده فضای مجازی گذاشت. رحمت‌الله حافظی با این توضیح کوتاه در چهلمین جلسه نقد و اندیشه با موضوع «شفافیت و فسادستیزی در فضای مجازی» که در سالن شهید قندی وزارت ارتباطات برگزار شد، گفت: در بودجه سال 96 اعلام کردند تمام مناقصه‌های دولت باید به اطلاع مردم برسد. سال 97 و 98 این تبصره حذف شد، این یعنی چه؟ مجلس چطور می‌تواند این را توجیه کند. این کار عملا جلوگیری از بروز شفافیت است.
وی افزود: بحث دیگری که رد شفافیت مطرح می‌شود، افشاگری است. با این تعریف که من به عنوان شهروند به رغم شفافیتی که ایجاد شده، یک موضوعی را در گوشه‌ای پنهان، پیدا و بیان کنم. در این مرحله فضای مجازی می‌تواند نقش خود را ایفا کند اما بحث دیگر تهمت و تخریب شخصیت‌ها است که افشاگری باید از این‌ها به دور باشد. در این مرحله حاکمیت باید در نحوه برخورد با تهمت‌ها تصمیم‌گیری کند.
عضو سابق شورای شهر تهران اشاره کرد: من به عنوان شهروند باید اجازه داشته باشم گوشی تلفن خود را بردارم، با رسانه ملی تماس بگیرم و بگویم آقای فلانی با این مستندات و به این شکل خطا کرده است. رسانه ملی وظیفه دارد آن را منتشر کند و من باید به عنوان شهروند مسئولیت خبر را بپذیرم. در ادامه مشخص می‌شود خبر اعلام شده درست است یا نادرست.
به دیدگاه من اگر به این واسطه خبر اشتباهی به رسانه ملی و جامعه منتقل شد نباید مجازات آن حبس باشد. وقتی کسی عَلم مبارزه با املاک نجومی را برمی‌دارد نباید در مقابل حبسش کرد. اگر ادعایش درست است باید با فرد خاطی برخورد شود، اگر خطا باشد باید جریمه نقدی سنگین برایش در نظر بگیرند تا هم خودش دیگر چنین کاری انجام ندهد، هم درس عبرتی برای دیگر همکارانش شود. خبرنگار باید فردای آن روز پشت میز کارش بنشیند و به وظیفه‌اش مشغول شود.
رحمت‌الله حافظی اضافه کرد: اکنون افشاگران جای تشویق، تهدید می‌شوند. همین خبرنگار زمانی که املاک نجومی را فاش کرد، قوه قضاییه پس از بررسی اعلام کرد200 ملک را پس گرفته است. چرا آن فرد به زندان افتاد؟ حق و حقوق مدتی که زندان بوده چه می‌شود. این روزها ادراک فساد به واسطه دسترسی به فضای مجازی بیشتر شده است. الان دهه 60 نیست که هر کسی هر کاری را خواست پشت پرده و درهای بسته انجام بدهد.
حافظی با بیان این که فساد در جامعه رشد کرده است، تصریح کرد: جایگاه ایران در سازمان بین المللی شفافیت در سال 2017، رتبه 130 بود که در سال 2018 به 138 نزول پیدا کرد. این نشان می‌دهد که ما در بحث فساد پسرفت داشته‌ایم. اگر نخواهیم این را باور کنیم، با دم خروس‌ها چه کار کنیم؟ نمی خواهم از رد صلاحیت نمایندگان مجلس توسط شورای نگهبان (به دلیل مسائلی مالی) دفاع کنم اما نماینده‌ای که در منطقه محروم زندگی می‌کند و در حوزه‌ انتخابی‌اش مردم نان شب ندارند بخورند، چطور با ماشین B.M.W چند میلیارد تومانی وارد جمعیت می‌شود؟ از کجا پولش را آورده است؟
برای بازدید به یکی از شهرها رفتم، تپه‌ای را دیدم که وسط بیابان کاملا سبز بود. سراغ صاحبش را گرفتم گفتند برای داماد فلانی است که به واسطه رانتی که داشته تپه را از فلان سازمان گرفته و چاه عمیق در بیابان زده تا آن‌جا را آباد کند. چطور می‌شود دم از شفافیت و صلاحیت زد اما این‌ها را ندید؟
نماینده‌ای که از ارتباطات استفاده کرده و تمام اقوام را به استخدام یک سازمان خصولتی درآورده را چطور توجیه کنیم؟ مردم این‌ها را می‌بینند. نماینده ای که 80 شرکت پتروشیمی، گاز، سیمان و نفت ثبت و تمام اقوام درجه یکش را در آنجا استخدام کرده را چه کنیم؟ نماینده‌ای که محل سکونتش تهران‌پارس بوده و بعد از مدتی سر از فرمانیه درآورده و دیگر نمی‌گویم بعداز آن کجا رفته است را چطور توجیه کنیم؟ نماینده‌ای که در شمال میدان صنعت، در پنت هاوس 500 متری نشسته است چطور می‌تواند از حق مردم دفاع کند؟ اگر در دنیای امروز عطسه کنید مردم می‌‎بینند و به لحظه در فضای مجازی منتشر می‌شود. این دم‌های خروس را چه کنیم؟
وی تصریح کرد: ما شورای نظارت بر رفتار نمایندگان داریم، چند نماینده تا الان از این طریق اخراج شده‌اند؟ سوال پرسیدیم گفتید وهن نظام است، اگر طی چند سال چند نماینده را اخراج می‌کردید وهن نظام بود یا الان که این همه آدم به دلیل مسائل مالی (به فرض اثبات) رد صلاحیت شده اند؟ این که بدتر است. من به عنوان یک شهروند از هیات رئیسه مجلس سوال می‌کنم، در این خصوص چه کردید؟
نمی خواهم از رد صلاحیت نمایندگان مجلس توسط شورای نگهبان (به دلیل مسائلی مالی) دفاع کنم اما نماینده‌ای که در منطقه محروم زندگی می‌کند و در حوزه‌ انتخابی‌اش مردم نان شب ندارند بخورند، چطور با ماشین B.M.W چند میلیارد تومانی وارد جمعیت می‌شود؟ از کجا پولش را آورده است؟
رئیس هیات‌مدیره دیده‌بان شفافیت و عدالت: مبارزه با فساد نباید با سوگیری همراه باشد
در ادامه این میزگرد، این بحث مطرح شد که اکنون احساس فساد در جامعه بیشتر است یا واقعا اینقدر فساد وجود دارد؟ رئیس هیات مدیره دیده بان شفافیت و عدالت معتقد است فاصله بین این دو برداشت خیلی زیاد نیست: زمانی که به این نتیجه رسیدم بین احساس فساد و وجود واقعی فساد خیلی تفاوت وجود ندارد، در دیده بان شفافیت و عدالت هدف‌گذاری خود را تغییر دادیم. اوایل هدفمان صرفا مبارزه با فساد بود اما بعد به این نتیجه رسیدیم که مبارزه را در راستای کم کردن یاس و ترس مردم پیش ببریم. از آن جایی که ثمن ها می توانند در مقابل فاسدها اعلام جرم و برای مبارزه با فساد ستیزی پیشنهاداتی ارائه کنند، توانستیم به موفقیت دست پیدا کنیم.
احمد توکلی درباره نقدهایی که در خصوص مبارزه با فساد وجود دارد و این مبارزه هیچ‌وقت در خصوص عده‌ای انجام نمی‌شود، گفت: برای مبارزه واقعی با فساد نباید سوگیری وجود داشته باشد. اصلا به همین دلیل بود که موسسه دیده‌بان شفافیت و عدالت را راه اندازی کردیم تا بدون سوگیری مبارزه را پیش ببریم.
وی با مثالی در این خصوص افزود: یک زمان آقای قالیباف شهردار تهران اصرار کرد که به مسائل مالی که متوجه‌اش شده بود، رسیدگی کنیم. استدلالش این بود که «من می‌دانم کاری نکرده‌ام و در نهایت هم قوه قضاییه من را تبرئه می‌کند اما تبرئه از سوی موسسه شما برای مردم ملموس‌تر است تا قوه قضاییه. من هم در پاسخ گفتم ما متعهد به روش هستیم نه متعقد به نتیجه. آقای قالیباف گفت: «مدیونی اگر به من رحم کنی». اعتماد به نفسش قابل تقدیر بود. فکر می‌کرد تخلفی انجام نداده است. در بررسی او متوجه شدیم نه تنها تخلف کرده که مرتکب جرم شده است. همان زمان بیانیه‌ای منتشر و در آن اعلام جرم کردیم. البته از این نمونه‌ها زیاد داریم. وی اضافه کرد: از نظر من فساد سیستمی به مرحله‌ای می گویند که دستگاه‌هایی مسئول سلامت اقتصاد باشند اما به دلایلی خودشان آلوده شوند. وقتی این اتفاق رخ می‌دهد مردم اعتماد خود را از دست می‌دهند.
این نماینده مجلس که به عنوان یکی از جوان‌ترین نماینده‌ها در اولین دور مجلس حضور داشته، درباره لزوم امر به معروف و نهی از منکر و نقش آن در جلوگیری از فساد گفت: تک تک مردم باید بر حکومت ناظر باشند، این عمل واجب است. طبق فتوای امام اگر امر به معروف و نهی از منکر به شکل فردی جواب نداد، شکل جمعی آن واجب است. اگر نظارت عمومی مردم نباشد، حکومت فاسد می شود. ما خیلی وقت است به بزرگان کشور نگفته‌ایم این کار را بکن این کار را نکن.
نماینده مردم تهران در مجلس: دلیل اصلی آشوب‌های آبان مبارزه با فساد بود
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی که برای انتخابات این دوره رد صلاحیت شده است، به وجود رابطه بین فساد و عدالت معتقد است. او می‌گوید هر چقدر در جامعه‌ای بر طبل فساد بکوبیم، احساس امنیت پایین می‌آید. هر چقدر بر طبل عدالت بکوبیم احساس امنیت ارتقا پیدا می‌کند.
محمدعلی وکیلی در ادامه گفت: ما بیش از آنچه که باید به لوازم مبارزه با فساد پایبند باشیم بر بخش تبلیغاتی مبارزه با فساد تاکید می‌کنیم. به همین دلیل معتقد هستم احساس فساد در جامعه بیش‌تر از واقعیت فسادهای اتفاق افتاده است. اگر مطمئنی باشیم احساس فساد با واقعیت فساد همسانی دارد باید گفت «واویلا».
او تصریح کرد: از نظر من مهم‌ترین دلیل آشوب‌های آبان ماه، جنبش مبارزه و فریاد علیه فساد بود. بنزین بهانه‌ای بود که این جنبش را تحریک کرد. فریاد اصلی مردم مبارزه با فساد بود و هنوز هم است.
به گفته نماینده مردم تهران این ظلم است که ما فکر کنیم ساختارهای جمهوری ساختار فسادزا شده‌اند. فساد در ساختارها و سیستم ما فراوان است، اما فساد سیستمی نشده است. اما اکنون وجود فساد در تمام سیستم به یک احساس ملی تبدیل شده و مردم به دلیل احساس یاس دست به اعتراض می‌زنند به این دلیل است که ما 40 سال راه را اشتباه رفته‌ایم.
وی عنوان داشت: در طول این سالها به جای این که به شفافیت تن بدهیم، شاخ و برگ‌ها را به اسم فساد قیچی کردیم. انرژی نخبگان به جای این که صرف اصلاح سیستم شود، صرف مبارزه با آن شد. در واقع به جای علت اصلی با معلول مبارزه کردند. این اژدهای هفت سری بود که هر سرش را زدند سرهای دیگری زایش کرد.
اکنون زندان‌ها پر شده از دانه درشت‌های مبارزه با فساد اما همچنان فساد تکثیر می‌شود و از حجم آن کاسته نشده است. مبارزه با فساد را باید با لوازم درست و مخصوص انجام داد.
او در خصوص توافق اجتماعی برای مبارزه با فساد گفت: لازمه مبارزه با فساد ایجاد شفافیت است. شفافیت آن روی سکه پاسخگویی است. معنای شفافیت قائل شدن حق برای مردم است. ملت حق دارند بدانند در پستوی قدرت در تمام قوا، شورای نگهبان و ساختارهای قدرت چه می گذرد.
وی خاطرنشان کرد: نباید با موضوعاتی مانند فساد شعاری رفتار کرد. در سیستم اقتصادی برای مبارزه با فساد باید هوشمندسازی انجام داد. راهی که دنیا با ایجاد دولت الکترونیک طی کرده و الان به حدی استاندارهای‌شان ارتقا یافته که اگر رفیق رئیس جمهوری در خوردن یک لیوان آب از جایگاه او سواستفاده کند، رئیس جمهوری مجبور به استعفا می‌شود. کلینتون به خاطر دروغگویی محاکمه شد. ما به جای این همه دست و پا زدن در شعار باید به راهی که دیگران رفتند تن بدهیم.
او با تاکید بر این‌که اقتصاد ما نیاز به هوشمندسازی دارد، افزود: باید اختیارات مدیران را احصا و سنجش‌پذیر شوند. یک مدیر بانک در سیستم اقتصادی ما آن قدر اختیارات دارد که اگر فساد نکند عجیب است. امضاهای طلایی به عنوان منشا فساد، برآمده از اختیارات بی‌حد و حصر و مبهم است. باید اختیارات متناسب با وظایف بازتعریف شوند.
وکیلی ادامه داد: کیفرخواست علیه یک کارآفرین که صرفا ادعای دادستان است را از شبکه ملی پخش می‌کنند، اما دفاع فردی که مورد ظن قرار گرفته را نه این خلاف شرع است. اگر می‌خواهیم گرفتار خلاف شرع نشویم باید سیستم را اصلاح کنیم. اگر چارچوب‌های شرع را رعایت کنیم نه فسادی رخ می‌دهد نه حق الناسی ضایع می‌شود.
وی در پایان در خصوص شبکه‌های اجتماعی نیز گفت: به رغم این که شبکه‌های اجتماعی پایه‌های شفافیت به حساب می‌آیند، اما چون لوازم آن در کشور ما فراهم نیست دوغ و دوشاب قاطی شده است و قضاوت عجولانه تبدیل به هنجار عمومی شده‌اند.