بزرگنمايي:

پیام ویژه - المانیتور: آیا تب جنگ از بین رفته است؟
سایز متن الف الف
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد! http://akhr.ir/6013218
١٣٩
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
کمتر از 3 هفته از حمله هوایی امریکا به سردار (شهید) قاسم سلیمانی می‌گذرد و ایران با حمله به نیروهای امریکایی مستقر در عراق انتقام خود را گرفته است. اکنون به به نظر می‌رسد، تب جنگ در خلیج فارس از بین رفته است اما شاید این وضعیت، آرامش قبل از توفان باشد.
این عقیده کارن یانگ، نویسنده وب‌سایت المانیتور است که این ماه به عربستان سعودی و امارات متحده عربی سفر کرده است. او در گزارش خود در پایگاه خبری «المانیتور» نوشت: سلطان احمد الجابر، وزیر امور خارجه امارات، یازدهم ژانویه در شهر ابوظبی در میان گروهی از کارشناسان انرژی و رسانه سخنرانی کرد. پیام او شبیه به همان چیزی بود که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا اخیرا در توییتر خود نوشت: «همه ‌چیز خوب است.» جابر که مدیریت شرکت ملی نفت ابوظبی را نیز بر عهده دارد، گفت: «خوشحالم که در چند روز گذشته تنش‌های ژئوپولیتیک از بین رفته و به نظر می‌رسد خرد، توازن و دیپلماسی برقرار شده است.» با توجه به شرایط پر اضطراب اخیر از رویکرد تنش‌زدایی در سطح منطقه استقبال شده اما خطر تشدید تنش‌ها همچنان زیاد است. دولت امریکا می‌خواهد به مردم کشورش نشان دهد که قمار‌های پر خطر ترامپ استراتژیک هستند، میزان خطر آنها بررسی شده و نتیجه نهایی‌شان خنثی‌سازی قدرت و توانمندی هسته‌ای ایران خواهد بود. کشورهای حاشیه خلیج فارس به خصوص امارات و عربستان سعودی می‌خواهند بر صادرات نفت تمرکز کرده و به مشتریان، سرمایه‌گذاران و شهروندان‌شان نشان دهند که از اقدامات تلافی‌جویانه ایران و امریکا جدا هستند. اقتصادهای متنوع خلیج فارس وابسته به نیروی کار، مصرف‌کنندگان، گردشگران و سرمایه‌گذاران خارجی است. این کشورها بیش از هر چیز به محافظت از شهروندان خود نیاز دارند چراکه این منطقه منتظر واکنش‌های بیشتری از ایران است و درباره میزان تعهد امریکا به حفاظت از آنها نیز نگرانی‌هایی وجود دارد. متاسفانه ممکن است، تمایل کشورهای منطقه برای تنش‌زدایی چندان کارساز نباشد. ما حتی در خاورمیانه جهانی و مرتبط با دیگر مناطق نیز ارتباط و وابستگی متقابل را دست‌کم می‌گیریم. شرایط کنونی نگران‌کننده است. امریکا در حال افزایش تحریم‌هاست. ایران غنی‌سازی را افزایش خواهد داد.(حتی در اوایل دسامبر در دوحه، تحلیلگران نزدیک به دولت در تهران علنا در مورد افزایش غنی‌سازی صحبت کرده و از آن به عنوان روش مذاکره صحیح استفاده می‌کردند.) توافق هسته‌ای سال 2015- برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)- از بین رفته و احتمال دارد، ایران مواضع امریکا را در خاورمیانه یا هر جای دیگری در جهان مورد حمله قرار دهد. در این میان کشورهای حاشیه خلیج فارس حتی اگر مورد حمله مستقیم قرار نگیرند نیز ممکن است، آسیب ببینند. ترامپ ادعا می‌کند، خط قرمز او حمله به شهروندان امریکاست و شاید این تنها تعهد واقعی او در خاورمیانه باشد. اگر ترامپ فرصتی به دست آورد تا روابط خود با ایران را احیا کند، چشم‌انداز موفقیت آن چگونه خواهد بود و این ارتباط با کدام ایران شکل می‌گیرد؟ واشنگتن با تهران توانمند و دارای ظرفیت بیشتر در صنعت هسته‌ای روبه‌رو خواهد شد یا ایران ضعیف؟ هیچ یک از این سناریو‌ها برای ثبات منطقه یا بازارهای جهانی خوب نیست. عربستان سعودی و امارات از وابستگی خود به صادرات نفت به شرق و نیاز به گسترش بازارهای تقاضا برای فرآورده‌های نفتی در جهان به خوبی آگاهند. از شاخ آفریقا و سراسر خاورمیانه گرفته تا پاکستان، اهمیت مصرف‌کنندگان آینده نفت و پتروشیمی در کنار بازارهای مصرف‌کننده فعلی هند و چین افزایش می‌یابد. دور نگه داشتن مناطق حساسی مانند تنگه هرمز، باب‌المندب و کانال سوئز از درگیری‌ها مستلزم تعامل با ایران از طریق واسطه‌ها یا حداقل عدم تحریک مستقیم ایران است. منابع نزدیک به صنعت نفت عربستان می‌گویند ممکن است این کشور، انتقال کشتی به کشتی نفت در خلیج فارس-که ادعا می‌شود برای دور زدن تحریم‌ها علیه ایران انجام می‌گیرد- را نادیده بگیرد. برای ریاض و ابوظبی، حالت ایده‌آل این است که ایران در آستانه فروپاشی باشد اما ساقط نشود. این یک استراتژی ناپایدار است که برای حفظ ثبات بازارهای نفت اتخاذ می‌شود.
در این دوره از تنش‌های سیاسی، قیمت نفت نسبتا ثابت بوده است. به قیمت نفت شوک وارد شد اما همه موافقند که فعلا عرضه زیادی وجود دارد و تولیدکنندگان بزرگ نفت خلیج فارس و مشتریان آنها(به ویژه چین) خواستار محدود کردن آن هستند. اما این یک الگوی اجرایی موقت است. همانطور که سیاست «فشار حداکثری» ترامپ تداوم می‌یابد بر نتایج منفی آن نیز افزوده خواهد شد و کشورهای حاشیه خلیج فارس در معرض بیشترین آسیب هستند. اقدامات امریکا به جای اینکه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را متحد کند تا با ایران مقابله کنند، اساسا باعث ایجاد کانال‌های مخفی مذاکره میان آنها شده است. چنین اتفاقی تعامل‌های دو جانبه را تقویت کرده و شورای همکاری خلیج فارس را که هم‌اکنون نیز دچار برخی درگیری‌هاست، تضعیف می‌کند. قطر پایدارتر و محکم‌تر از همیشه در تیم ایران است. امارات کم‌کم از عربستان سعودی و رویارویی با حوثی‌های یمن فاصله می‌گیرد و هیچ کشور عربی حاشیه خلیج فارس نمی‌خواهد برای اینکه نیروهای امریکایی حمله به(شهید) سلیمانی را از قلمرو آنها آغاز کرده است، اعتباری برای خود کسب کند. مهم‌تر از همه سعودی‌ها و اماراتی‌ها می‌دانند که اگر ترامپ تلاش کند تا توافقی جدید(یا نسخه دوم برجام را) با ایران برقرار کند، آنها را یک بار دیگر از مذاکرات خارج خواهند کرد. اما پیش‌بینی بازگشت به وضعیت پیش از سال 2016 با ایران دشوار است. پس از ترور(شهید) سلیمانی بعید است که ایران به درگیری‌ها پایان داده و روابط دوستانه‌ای با امریکا آغاز کند. دیگر عملا هیچ اعتمادی وجود ندارد. بنابراین کشورهای حوزه خلیج فارس تصمیم گرفتند، روابط خود را با قدرت‌های منطقه مانند روسیه توسعه دهند و تنها در جایی مداخله سیاسی و اقتصادی کنند که بتوانند بازار کالاهای صادراتی اولیه خود را گسترش داده و حفظ کنند. این رویکرد صرفا در حد یک مسکن عمل می‌کند و منجر به حل کامل مساله نمی‌شود. اکنون منطقه امنیت کمتری دارد و در برابر عدم ارتباطات درست و سوءتفاهم‌ها میان متحدین آسیب‌پذیر شده است. اعتماد بین کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و امریکا در حال افول است. تا زمانی که دولت امریکا احساس کند، خطر آنچنانی بازارهای جهانی و زندگی امریکایی‌ها را تهدید نمی‌کند، این کشورهای حاشیه خلیج فارس خواهند بود که هزینه سنگین این شرایط را پرداخت می‌کنند. رویکرد فعلی حداقل با توجه به مواضع اخیر ریاض و ابوظبی، بازگشت به توافقی دوستانه و دلجویی از ایران است. این کار فعلا می‌تواند از جنگ مستقیم جلوگیری کند. خلاصه اینکه اکنون شرایط هم برای امریکا و هم برای شرکای آن در حاشیه خلیج فارس ناپایدار است. تا زمانی که بفهمیم تا چه اندازه به یکدیگر نیاز داریم و بازارهای جهانی انرژی و کالا به همکاری میان منابع تامین‌کننده و روش‌های انتقال آنها در منطقه وابسته هستند، احتمال وقوع درگیری بیشتر از رسیدن به یک توافق جدید یا تغییر رویه‌ از سوی ایران است.
ترجمه هدیه عابدی