بزرگنمايي:

پیام ویژه - دنیای اقتصاد / متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
در اولین روز هفته، روند بازار به کام افزایشی‌ها بود؛ دلار کانال 14 هزار تومانی را شکست و سکه تمام بهار آزادی توانست با قدرت از سد 5 میلیون و 100 هزار تومانی عبور کند. روز شنبه، شاخص ارزی 115 تومان افزایش قیمت را به ثبت رساند و به بهای 14 هزار و 55 تومان رسید. به گفته فعالان، این افزایش از آن جهت اهمیت داشت که بازار تقریبا در تمام طول زمستان در کانال 13 هزار تومانی نوسان کرده و در اواخر هفته گذشته نیز تلاش برای شکست مرز 14 هزار تومانی با شکست مواجه شده بود. آخرین بار در اواخر اردیبهشت ماه دلار قیمت بالاتری را ثبت کرده بود.
دلار بر قله 9 ماهه
اما چه عواملی دست به دست هم دادند که قیمت دلار به بالاترین سطح زمستان 98 برسد؟ برخی فعالان بر اثرگذاری متغیرهای سیاسی تاکید داشتند و گروهی بر متغیرهای اقتصادی بیرونی. متغیرهای سیاسی را بر اساس صحبت‌های بازیگران بازار می‌توان به دو دسته هراس معامله‌گران از تصمیم آتی FATF در مورد ایران و انتظار برای انتخابات مجلس شورای اسلامی تقسیم کرد. البته گروهی دیگر از معامله‌گران اساسا به این متغیرهای سیاسی و اثرگذاری آنها باور دارند و معتقدند بازار بیشتر تحت تاثیر متغیرهای اقتصادی قرار دارد. از نظر برخی از آنها عاملی مانند رشد نرخ حواله درهم در بالا رفتن ارزش دلار در بازار داخلی نقش پررنگی دارد و عده‌ای نیز به متغیرهای درونی اقتصاد مانند بالا بودن نرخ تورم به‌عنوان یک عامل بالابرنده نرخ ارز اشاره می‌کردند.
اگر از بازار ارز کمی فاصله بگیریم، می‌بینیم که دیروز در بازار سکه‌های گرانبها نیز قیمت‌ها رویه افزایشی داشته‌اند. به‌عنوان مثال، سکه دیروز 100 هزار تومان افزایش را به خود دید و توانست روی عدد 5 میلیون و 175 هزار تومان قرار بگیرد. نیم‌سکه با 75 هزار تومان افزایش خود را به قیمت 2 میلیون و 690 هزار تومان رساند و ربع سکه نیز با 10 هزار تومان افزایش به بهای یک میلیون و 630 هزار تومان رسید. هر گرم طلای 18 عیار نیز دیروز به سوی مرز 530 هزار تومان جهش کرد. بر اساس گزارش سایت اتحادیه طلا، ساعت 4 بعدازظهر دیروز هر گرم طلای 18 عیار در بازار تقریبا 529 هزار تومان قیمت داشت که 11هزار تومان بیشتر از آخرین روز هفته بود.
در کنار افزایش قیمت دلار که انتظارات معامله‌گران بازار سکه داخلی را تحت تاثیر قرار می‌داد، به گفته فعالان، افزایش روز آخر طلای جهانی نیز انتظارات را تحت تاثیر قرار داد. طلای جهانی روز جمعه از سد هزار و 580 دلار عبور کرد و توانست روی عدد هزار و 584 دلار به کار خود پایان دهد. در آخرین نظرسنجی کیتکونیوز از کارشناسان وال استریت، 17 نفر شرکت کردند که 11 نفر معادل 65 درصد افزایش قیمت و تنها یک نفر معادل 6 درصد کاهش قیمت طلا را پیش‌بینی کردند. ممکن است انتظارات معامله‌گران بازارهای جهانی در مورد قیمت دلار، انتظارات بازیگران داخلی را نیز تحت تاثیر قرار داده باشد.
تاکتیک بازارساز برای مقابله با نوسان‌گیران
برخی از فعالان بازار ارز باور دارند افزایش روزهای اخیر دلار خارج از مدیریت بازارساز رخ نداده است. از نظر این دسته، بازارساز زمانی که متوجه می‌شود میزان تقاضا بالاست، اجازه می‌دهد قیمت تا حدی تعدیل شود و بعد خود از قیمت‌های بالاتر اقدام به عرضه می‌کند. پس از اینکه قیمت پایین‌تر آمد، بازارساز خود را در موقعیت خرید قرار می‌دهد. در چنین شرایطی، بازارساز از یک طرف نه تنها ذخایر ارزی خود را از دست نمی‌دهد، بلکه ارز بیشتری را به دست می‌آورد و از طرف دیگر، نوسان‌گیرانی که دچار ضرر شدند، دیگر به اندازه قبل توان مداخله در بازار را ندارند. فعالان معتقد به این دیدگاه طبیعتا انتظار دارند قیمت دلار طی روزهای آتی کاهشی شود.
در این میان، دسته‌ای دیگر از بازیگران ارزی باور دارند، نوع مداخله بازارساز در بازار بیشتر به‌صورت ریالی است. به‌عنوان مثال، در ازای فروش ارز توسط صرافی‌های منتخب، ریال بیشتری را در اختیار آنها می‌گذارد. برخی فعالان هم اشاره می‌کنند، بازارساز بیشتر از طریق محدود کردن گردش‌های ریالی اقدام به مدیریت نوسانات ارزی می‌کند.
در مقابل گروهی از فعالان باور دارند، نوسانات روزهای اخیر کاملا در کنترل بازارساز نبوده است. شماری از معامله‌گران باور دارند،‌ نوسانات روزهای اخیر دلار بیشتر تحت تاثیر افزایش نرخ حواله درهم بوده است. روز شنبه نیز نرخ حواله درهم تا محدوده 3 هزار و 830 تومان بالا رفت و از نظر آنها همین عامل منجر به افزایش خرید ارز در بازار داخلی شد. با این سطح از نرخ حواله درهم، ارزش دلار در بازار داخلی می‌توانست به بالای 14 هزار و 50 تومان برسد. در واقع می‌توان گفت دیروز نرخ حواله درهم و دلار در بازار داخلی با یکدیگر هماهنگ شدند. این در حالی بود که در روزهای قبل‌تر کمی قیمت درهم در مقایسه با دلار بیشتر بود.
چرا بازار متشکل ارزی راه‌اندازی نمی‌شود؟
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه بازار ارز در مدیریت جدید دوره پایدار و خوبی را طی می‌کند، بیان کرد: مدیریت صحیح توانسته نوسانات را به حداقل ممکن برساند. علی‌اکبر کریمی در گفت‌وگو با «ایبِنا» با اشاره به دلایل تعلل بانک مرکزی در راه‌اندازی بازار غیر متشکل ارزی گفت: هر چند راه‌اندازی و فعال کردن بازار غیر متشکل ارزی اقدامی برای ساماندهی بازار است، اما باید بدانیم تعلل در اجرای آن دلیلی دارد.
نماینده مردم اراک در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: به نظر می‌رسد با توجه به رویکرد فعلی بانک مرکزی و تاکید بیشتر بر محدود کردن تقاضا برای ارز بانک مرکزی به این نتیجه رسیده که فعال کردن این بازار می‌تواند به تقاضا دامن بزند، به همین دلیل انجام نداده است. کریمی با تاکید بر اینکه وجود سامانه نیما و صرافی‌ها توانسته نیازهای ارزی را تامین کند، تصریح کرد: با وجود اینکه اکنون مشکلی در بازار احساس نمی‌شود، اما وجود بازار متشکل می‌تواند با ایجاد اطمینان بیشتر در صادرکنندگان به بازگرداندن ارز بیشتر به کشور کمک کند.
وی در پاسخ به این سوال که علت نوسانات اخیر نرخ ارز چیست، گفت: نوسانات فعلی در دو بخش عوامل روانی و شوک‌هایی که به بازار وارد می‌شود قابل تحلیل است. این نماینده مردم در مجلس دهم، با بیان اینکه عوامل روانی حاکم بر بازار باعث افزایش بی‌ثباتی در نرخ ارز می‌شود، افزود: بخشی از نوسانات حاکم بر بازار ناشی از عدم تعادل میان عرضه و تقاضای ارز و عدم پایداری بازار است که این امر واقعی است که در طی زمان شکل می‌گیرد و باید تمهیداتی برای پایداری نرخ ارز در بازار اندیشیده شود. کریمی با تاکید بر اینکه بازار ارز در مدیریت جدید دوره پایدار و خوبی را طی می‌کند، گفت: خوشبختانه مدیریت صحیح توانسته نوسانات را به حداقل ممکن برساند، از این رو رئیس کل جدید بانک مرکزی نمره خوبی را از مجلس می‌گیرد. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: تلاش بیشتر تیم اقتصادی دولت به ویژه بانک مرکزی برای ایجاد ثبات نرخ ارز لازم است.