بزرگنمايي:

پیام ویژه - جوان آنلاین / متن پیش رو در جوان آنلاین منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
دکتر محمد فاضلی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، طی یادداشتی در کانال تلگرامی خود به وظایف مردم در برابر کرونا پرداخت و پیشنهاداتی را از جنبه علمی و اجتماعی برای مقابله با ایران ویروس ارائه کرد. متن یادداشت ایشان به این شرح است:
هر کسی خواننده نوشته‌های من باشد می‌داند که همواره خطاب به حکمرانان جامعه نوشته‌ام و کمتر (شاید یک بار) برای مواجهه با مسائل ایران، مردم را مخاطب قرار داده‌ام. داستان کورونا، اما متفاوت است. تفاوت قضیه را در چند واقعیت باید دید.
یک. ایران تنها کشوری نیست که با کورونا درگیر شده است. کشور‌های توسعه‌یافته – از ایتالیا و فرانسه گرفته تا ژاپن و کره جنوبی – هم با این ویروس و شیوع آن درگیر هستند. قابلیت حکومت در ایران کمتر از آن کشورهاست، اما اگر هم زیاد بود، باز هم درگیر می‌شدیم.
دو. توطئه‌ای در کار نیست. شیوع کورونا محصول جهانی‌شدن و ارتباطات گسترده بین کشورهاست که ویروس را به سرعت در جهان پراکنده می‌کند. هزار نقد هم به حکومت و دولت وارد است، اما هیچ دولتی در جهان تعمداً ویروس پراکنده نمی‌کند و مایل به میلیارد‌ها دلار خسارت مالی و تلفات شهروندانش نیست.
سه. شیوع کورونا فقط مسأله حاکمیت و دولت نیست. کورونا از جنس مخاطراتی است که کم‌وبیش دموکراتیک عمل می‌کند. ویروس دموکرات وصف تلخ و تا اندازه‌ای واقعی برای کورونا است (اولریش بک جامعه‌شناس آلمانی، دود و آلودگی هوا را دموکراتیک می‌دانست). تبعیض قائل نمی‌شود، هر کسی را که مستعد باشد می‌کشد و فرقی نمی‌کند مسئول، اصلاح‌طلب، اصولگرا، در قدرت یا بیرون قدرت باشد. فقیر و غنی هم نمی‌شناسد. کورونا به همه حق برابر برای مردن می‌دهد. منتظر تأیید صلاحیت‌اش برای مشارکت در کشتن هم نمی‌ماند.
چهار. کورونا از جنس مسائل بدخیم است، یعنی سخت‌ترین مسائلی که بشر با آن‌ها گلاویز می‌شود. بحث‌اش مفصل است، اما یک ویژگی مسائل بدخیم این است که برای حل آن‌ها باید با انسان‌های بی‌شماری همکاری کنید. رویکرد اساسی حل مسائل بدخیم (از چاقی کودکان گرفته تا بحران در آب‌های زیرزمینی و همین جناب کوروناویروس) #همه_با_هم (در زبان انگلیسی all together approach) است.
مسئولیت شهروندی
وقتی کورونا مسأله همه ماست، توطئه‌ای هم در کار نیست، همه کشور‌ها درگیر هستند و توان و قابلیت همه حکومت‌ها برای مواجهه با این مسأله به نوعی کم است؛ و قابلیت ما هم کمتر از کشور‌های توسعه یافته است؛ و باید #همه_با_هم عمل کنیم تا کمتر خسارت ببینیم، می‌شود چند نکته زیر را نتیجه گرفت.
یک. هر شهروند ضمن مطالبه‌گری از دولت و حکومت برای کارآمدتر بودن، باید خودش مسئولیت مراقبت پیشگیرانه را بپذیرد. اگر حکومت و دولت را پاسخ‌گو و قابل اعتماد می‌دانید، شما هم برای بهتر عمل کردنش همراهی کنید؛ و اگر آن‌ها را پاسخ‌گو و غیرقابل اعتماد نمی‌دانید، بیشتر مراقب باشید زیرا در صورت ابتلا و حتی مرگ بر اثر کورونا، این ناپاسخ‌گوی غیرقابل اعتماد، کاری برای شما و بازماندگان نخواهد کرد. شما در هر دو صورت، بیشتر با اصول پیشگیری همراهی کنید.
دو. ایام سال نو نزدیک است. جمعیت در بازار‌ها خرید می‌کنند. توده جمعیت برای انتقال این ویروس بستر مساعدی است. یک راه پیشگیری، خرید‌های اینترنتی است (مثل حضوری نیست، ولی از ابتلا به کورونا بهتر است.)
سه. مدارس و هر تجمعی را تعطیل می‌کنند که تحرک و هم‌جواری آدم‌ها کمتر شود. اگر قرار باشد با تعطیلی‌ها همه راهی مسافرت شوند، بمب متحرک جمعیت فقط به ابزار توسعه انتقال و جابه‌جایی ویروس بدل می‌شود. مسافرت‌های نوروز هر سال کشته‌های فراوان تصادفات به بار می‌آورند. امسال ممکن است کورونا هم اضافه شود.
پیشنهاد به مسئولان
هر کشوری ویژگی‌های فرهنگی-اجتماعی خاصی دارد و حکومت نیز از اقتدار مشخصی برخوردار است. برخی راه‌حل‌هایی که کشور‌های دیگر به‌کار می‌برند ممکن است در ترکیب خاص الگو‌های زندگی مردم و اقتدار حکومت، برای ایران نتیجه عکس بدهد.
تعطیلی‌هایی که منجر به مسافرت‌های میلیونی در سطح کشور شوند، ابزار انتقال ویروس خواهند شد. تعطیلی شاید راهکاری برای سایر کشور‌ها باشد، اما درخصوص عوارض آن برای ایران دقیق‌تر فکر کنید. این نکته درخصوص هر راهکار دیگری نیز صدق می‌کند.
بیست‌وپنج روز به نوروز باقی مانده است. اگر تعطیلی‌های نوروز سبب انتقال ویروس بر اثر مسافرت‌ها در مقیاس ملی می‌شوند (درست رفتاری ضد منطق قرنطینه) از همین الان به کاهش تعطیلی‌های نوروز، حتی لغو تعطیلات و گفت‌وگوی اجتماعی برای اقناع افکار عمومی فکر کنید.
پیشنهاد می‌کنم یک تیم «پزشکی-اجتماعی» را مأمور مطالعه ابعاد اجتماعی کورونا و راهکار‌های مهار بحران کنید. هزینه چنین کاری در مقابل خسارات گسترده این ویروس به اقتصاد و فواید احتمالی این مطالعه، هیچ است.