پیام ویژه - کوره‌های آجرپزی که در محدوده شهر کاشمر قرار دارند، طی چند سال اخیر مجبور شدند برای تأمین خاک مورد نیاز، در کنار کوره‌ها و حتی روستاهای دیگر مانند فدافن با حفر چاله‌های عمیق اقدام به خاک‌برداری کنند که خود نیز بستر ایجاد گرد و غبار شده و محیط‌ زیست را به‌ شدت تهدید می‌کند.
یکی از کوره‌داران در روستای قوژد گفت: کافی است در اطراف کوره‌ها گشتی بزنی تا گودال‌هایی بعضاً به عمق 3 تا 5 متر در مساحت زیاد که به دلیل برداشت خاک، جهت تولید آجر، حفر شده را مشاهده کنی، شاید کمتر زمین مسطحی مانده که تا کنون از دست کوره‌داران در امان باشد، کوره‌های آجرپزی که به‌ عنوان یکی از کانون‌های آلودگی محیط‌ زیست می‌تواند تهدیدی برای شهروندان باشد.
رضا حسینی افزود: دیگر مکانی برای برداشت خاک باقی نمانده و کوره‌داران خاک مورد نیاز تولید آجر را از روستاهای دیگر تأمین می‌کنند، بعضی از گودال‌های حفر شده برای برداشت خاک بین سه تا شش متر عمق دارند، چون کسی نیست که زمین را به‌ صورت ملکی به فروش برساند به همین دلیل کوره‌داران مجبورند خاک از کشاورزان که به دلیل نبود آب، امکان کاشت گیاهی در آن‌ها نیست، بین 15تا 20 میلیون تومان خریداری کنند.
این کوره‌‏دار با بیان این‏که در اکثر روستاها خاک‌برداری می‌شود، تصریح کرد: اگر این خاک‌برداری‌ها صورت نگیرد عملاً نمی‌توان کار آجرپزی را در این منطقه ادامه داد.
کوره‌های آجرپزی کانون‌های تولید ریزگرد
بر اساس نظر یکی از کارشناسان حوزه محیط‌ زیست در کاشمر کوره‌های آجرپزی به‌ عنوان یکی از کانون‌های تولید ریزگرد از جمله مشکلات این شهر محسوب می‌شوند، آلودگی محیط‌ زیست و تولید گرد و غبار از کوره‌های آجرپزی سلامت شهروندان را به خطر می‌اندازد و مسئولان باید به فکر ساماندهی آن‌ها باشند اما تا کنون اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.
ساسان شرافت مطرح کرد: با توجه به اینکه خاک کوره‌داران به اتمام رسیده، شاهدیم کشاورزان منطقه، خاک بخش‌های تحتانی زمین‌های خود را به فروش می‌رسانند، عملاً اگر بخواهد وضعیت به همین شکل ادامه داشته باشد قطعاً بخش قابل‌ توجهی از اراضی کشاورزی نابود می‌شوند.
وی عنوان کرد: باید مکانی که خاک برداشت می‌شود تحت نظارت ارگان‌های متولی باشد و پس از اتمام، برداشت زمین را به حالت اولیه برگردانند، زیرا اگر از زمین بایری هم خاک برداشت شود و اوضاع مدیریت نشود، مکان مربوطه به کانون گرد و غبار تبدیل می‌شود.
این کارشناس حوزه محیط‌ زیست تصریح کرد: با توجه به این‏که معضل آینده تمامی کوره‌ها، خاک است؛ به همین علت از هم‌ اکنون باید تدابیر لازم اتخاذ شود، زیرا در حال حاضر یک‌ صد کوره در منطقه به‌ صورت سنتی فعالیت دارند و با توجه به اتمام خاک مورد نیازشان مجبورند به هر نحو ممکن از هر مکانی از جمله زمین‌های کشاورزی، خاک را برای تولید آجر تأمین کنند.
پخت آجر به قیمت تخریب منابع حیات آیندگان
در ادامه یک کارشناس حفاظت خاک در منطقه اظهار کرد: در حال حاضر بیش از 100 کوره آجرپزی در منطقه فعالیت دارند که متأسفانه اکثر آن‌ها اصول زیست‌ محیطی برداشت، استخراج و بهره‌برداری منابع را رعایت نمی‌کنند که علاوه بر مشکلات محیط زیستی، باید به حضور کارگران غیربومی در کوره‌ها نیز اشاره کرد که بعضاً مشکلات فرهنگی و اجتماعی را نیز سبب می‌شوند.

هادی معماریان اظهار کرد: بازدیدهای انجام شده از منطقه نشان می‌دهد که مهم‌ترین معضل ناشی از فعالیت این کوره‌ها برداشت غیر اصولی و بدون ضابطه از خاک‌های غالباً کشاورزی منطقه است.
وی عنوان کرد: متأسفانه با کاهش منابع آب و افت سفره‌های آب زیرزمینی، کوره‌داران زمین‌های کشاورزی را به کمتر از قیمت واقعی از کشاورزان خریده و بدون اخذ مجوزِ تغییر کاربری، چاله‌های عظیمی که سطح برخی از آن‌ها به یک هکتار و عمق آن‌ها به 15 متر نیز می‌رسد، حفر می‌کنند.
استاد مرکز آموزش عالی کاشمر بیان کرد: برداشت خاک فقط به زمین‌های کشاورزی محدود نمی‌شود و در برخی نقاط خاک از اراضی تاغ‎کاری شده و یا مراتع با پوشش متوسط نیز برداشت می‌شود که با از بین رفتن پوشش گیاهی به منبع تولید ریزگرد تبدیل می‌شوند.
وی گفت: یکی دیگر از معضلات فعالیت ناپایدار به لحاظ محیط زیستی این کوره‌ها، ساخت جاده‌های دسترسی بر روی اراضی رسی ـ سیلتی است که بدون شن‌ریزی و با عبور ماشین‌آلات به منبع مهم گرد و غبار منطقه تبدیل شده‌اند.
وی با بیان این‌که در حاشیه این جاده‌ها، پوشش گیاهی مرتعی کاملاً از بین رفته و به گفته شاهدان عینی فعالیت ماشین‌آلات در کوره‌های نزدیک به روستا، منشأ ایجاد آلودگی هوا و آلودگی صوتی نیز شده که آرامش روستا و روستائیان را بر هم زده است؛ یادآور شد: بر اساس تصاویر ماهواره‌ای، احداث و فعالیت این کوره‌ها گاه در حریم میله چاه‌های قنوات است که خود مشکلاتی را برای منابع آب منطقه ایجاد خواهد کرد.
این استاد دانشگاه بیان کرد: تخریب اراضی و دست خوردن خاک، شبکه هیدروگرافی و زهکشی منطقه را نیز دستخوش تغییر کرده و الگوی حرکت رواناب و سیلاب را نیز تغییر خواهد داد و بنابراین ممکن است در اثر بارندگی‌های شدید تجمع رواناب‌ها را در جایی شاهد باشیم که اصلاً انتظار آن را نداشتیم.
برداشت خاک از زمین‌های کشاورزی
در همین خصوص رئیس حفاظت محیط‌ زیست کاشمر با بیان اینکه کوره‌داران کاشمر بخش عظیمی از آجر شهرستان‌های اطراف را تأمین می‌کنند به همین دلیل برداشت خاک توسط کوره‌های آجرپزی طی سال‌های اخیر شدت گرفته است، گفت: با وجود اینکه کوره‌داران بیشتر از اراضی کشاورزی خاک برداشت می‌کنند اما تعداد اندکی مجوز این کار را دارند، البته چون معیشت عده‌ای از این راه تأمین می‌شود باید کوره‌ها ساماندهی شوند و برداشت خاک کوره فقط از یک منطقه آن‌ هم با رعایت موارد قانونی صورت گیرد.
مهدی جمعه ‏پور مطرح کرد: ما به دنبال تعطیل کردن کوره‌های آجرپزی نیستیم اما باید در این خصوص تدابیر لازم اتخاذ شود، زیرا از بین رفتن زمین‌های کشاورزی به بهانه تأمین خاک، بدون‏ شک معضلاتی را در پی خواهد داشت.
وی گفت: با توجه به اینکه کوره‌داران نیاز آجر شهرستان‌های اطراف را هم تأمین می‌کنند به همین علت نیاز آن‌ها به خاک افزایش یافته و این موجب شده برای تأمین خاک مورد نیاز تولید آجر، از محدوده کوره خود فراتر بروند.
شاهد هستیم با برداشت خاک، گودال‌هایی در اطراف کاشمر بر تن زمین بر جای مانده که نه فقط از نظر محیطی بلکه از نظر کاربری به حال خود رها شده و به‌ صورت زمین‌هایی غیر قابل مصرف، عوارض ناهنجاری به وجود می‌آورند، از سویی با از بین رفتن خاک، امکان رویش گیاهی طبیعی از بین رفته و این گودال‌ها به دلیل استریل شدن خاک عامل قدرت رویش خود را از دست می‌دهند و می‌طلبد با معضلاتی که به وجود آمده و راهکارهایی که در این گزارش از سوی کارشناسان ارائه شد، متولیان و مسئولان مربوطه قبل از این‏که دیر شود به فکر رفع آن باشند.
انتهای پیام