بزرگنمايي:

پیام ویژه - در حال حاضر مطابق نظرسنجی‌ها، جو بایدن نامزد حزب دموکرات شانس بیشتری برای کسب کرسی ریاست‌جمهوری در آمریکا را دارد.

برخی کارشناسان در ایران متاثر از چنین شرایطی به استقبال پیروزی بایدن رفته و رسیدن نامزد حزب دموکرات به کاخ سفید را مساوی با زنده شدن برجام می‌دانند. سوالی که این روزها در اذهان بسیاری وجود دارد این است که آیا پیروزی بایدن به معنای بازگشت آمریکا به برجام خواهد بود؟ مایک پمپئو بعد از خروج از برجام در راستای حل مشکل ایران خواستار پذیرش 12 شرط شد که اهم آن تغییر سیاست منطقه‌ای، توقف برنامه ‌دفاعی موشکی و دائمی شدن برخی بندهای برجام است. شروطی که اگرچه شاید مورد تایید دموکرات‌ها باشند اما شیوه آنها برای رسیدن به این شروط کاملا متفاوت با ترامپ است. معمولا راهبردها و سیاست خارجی کلان یک سیستم سیاسی به‌‌ندرت طی دوره‌های زمانی کوتاه دچار تغییرات ماهوی و محتوایی جدی می‌شود که آمریکایی‌‌ها نیز از این قاعده مستثنا نیستند. به همین دلیل است که در پیش‌‌نویس برنامه پیشنهادی منتشرشده حزب دموکرات برای انتخابات 2020، اگرچه از بازگشت به برجام سخن گفته ‌شده اما بلافاصله قیود دیگری را نیز اضافه می‌کند که از آن جمله باید به لزوم مذاکرات موشکی و منطقه‌‌ای اشاره داشت. در راستای بررسی این مسائل گفت‌وگویی با فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل بین‌الملل داشته است که در ذیل آمده است.
آیا با روی‌کارآمدن بایدن در آمریکا، اساسا باید انتظار ظهور یک اوبامای دوم را با همان سیاست‌ها در قبال ایران داشته باشیم؟
بایدن ادامه‌دهنده راه اوباماست. معاون او بوده و در تمام برنامه‌ریزی‌هایی که منجر به برجام شده حضور داشته و نقش موثری داشته است. او نیروی مهم پشت جبهه سیاست دولت اوباما بوده است. باید خاطرنشان کرد که تحریم‌های بانکی ایران زمانی رقم خورد که اقدامات داخلی در ایران منجر به تنش شد. ما قراردادهای زیادی تجاری برای خرید هواپیما امضا کرده بودیم. مبادلاتی انجام شد و بخشی از مطالبات ایران به‌صورت نقد به ایران پرداخت شد و در زمان اوباما با حضور موثر بایدن این اتفاقات افتاد. بنابراین اگر بایدن نیز به عرصه قدرت بازگردد اعلام خواهد کرد که خروج ترامپ از برجام اشتباه بوده است. او به مصوبه شورای امنیت باور دارد و اگر هم بخواهد تحریمی علیه ایران وضع کند، برجام را بر هم نخواهد زد. جو بایدن به‌صراحت اعلام کرده است به برجام باز خواهد گشت و این صحبت‌های او به واقعیت نزدیک است و آنچه در این میان اهمیت دارد نحوه تعامل طرفین پس از این اتفاق است.
آیا ترامپ می‌تواند تحــریم‌های ایــران را دائمی‌ کند؟
ترامپ همواره به روش‌های مختلف تلاش کرده تا تحریم‌های ایران را دائمی ‌کند اما هنوز در این راستا به هیچ نتیجه‌ای نرسیده است. ترامپ در این راستا هم تلاش‌های داخلی کرده و هم تلاش‌هایی در عرصه بین‌الملل انجام شده است. در داخل این کشور معمولا با سدی به نام دستگاه قضائی مواجه است و در عرصه بین‌المللی نیز با مخالفت 13 کشور مواجه شد و عملا نتوانست قطعنامه‌ای علیه ایران وضع کند و در این عرصه صرفا مقوله مکانیسم ماشه است که باید مشاهده کرد به کجا خواهد رسید. ایران در این میان باید بسیار زیاد مراقب باشد زیرا اگر تحریمی علیه ایران وضع شود دیگر بدون رای مثبت آمریکا نمی‌توان آن تحریم‌های بین‌المللی را لغو کرد. این یک چالش بسیار بزرگ برای ایران خواهد شد و ضرورت دارد تا دستگاه دیپلماسی کشورمان به این امر توجه ویژه داشته باشد. اگر این تحریم‌ها وضع شود در مرحله بعد صلح و امنیت بین‌المللی را تحت تاثیر جدی قرار می‌دهد و حتی ممکن است اجازه حمله به ایران نیز در ادامه آن صادر شود. بنابراین دائمی شدن تحریم‌های ایران به جدال حقوقی دو کشور در شورای امنیت بستگی دارد.
آیا جو بایدن به انتخاب شدن در عرصه انتخابات نزدیک‌تر شده است؟
بــه نظــر مــن انــتخاب دونــالد تــرامــپ برای ریاست‌‌جمهوری ایالات‌متحده، هنوز هم باورکردنی نیست، تصور نمی‌شد چنین شخصی با چنین جایگاهی بیاید رئیس‌جمهور آمریکا شود. وقتی که به جایگاه ریاست‌‌جمهوری رسید سعی کرد با عوام‌‌فریبی، سیاست‌هایی کاملا مغایر با سیاست‌های سنتی آمریکا را که با اقتصاد حمایتی کاملا مخالف است انتخاب کند. آمریکا کشوری است که سرمنشأ لیبرالیسم اقتصادی است ولی ترامپ آمد اقتصاد را حمایتی کرد، تعرفه‌های گمرکی وضع کرد یک مدتی هم این رویه رونق گرفت و تعدادی از افرادی از طبقه‌های فرودست جامعه که به ترامپ هم رای داده بودند، اشتغال پیدا کردند اما به‌تدریج رو به افول رفت چون آن سیاست کارآمد نبود. با شیوع کرونا و شدت گرفتن آن در آمریکا، این مسائل هم عملا خنثی شد. این‌بار ترامپ در انتخابات وضع بسیار بدی دارد و به‌ویژه روش مبارزه انتخاباتی خود را بسیار رنگ جنگی داده است. به جو بایدن ایرادهایی را وارد می‌کند که در سطح ادب دیپلماتیک و سیاسی قابل‌قبول نیست. ترامپ چند روز پیش گفته بود اگر وضعیتی پیش بیاید که انتخابات طبق میل او به نتیجه نرسد، این زن دیوانه یعنی رئیس مجلس نمایندگان، رئیس‌جمهور خواهد شد. کسی که رئیس مجلس مملکت خود را زن دیوانه خطاب بکند، قابل تایید در هیچ کجای دنیا نیست. ترامپ، بایدن را متهم می‌کند به مسائلی که بیشتر به خود ترامپ منتسب بود. خروج ترامپ از سازمان‌‌های بین‌المللی از کنوانسیون‌‌ها و قراردادها مقوله‌ای بود که وضعیت او را در نگاه اذهان عمومی بدتر نیز کرد. بایدن با یک انتخاب خوب توانست یک معاون خوب را برای خود انتخاب کند که او را در تمامی عرصه‌ها کمک کند. ترامپ چنین ابزاری ندارد و اگر در دوره بعدی ریاست‌جمهوری جان خود را از دست دهد شخصی جایگزین او خواهد شد که وضعیت این کشور را بدتر خواهد کرد.