بزرگنمايي:

پیام ویژه - آفتاب یزد: در توصیف سیاست خارجی در ایران همواره گفته می‌شود که مواضع جناحی باعث چند صدایی می‌شود.
پایگاه خبری تحلیلی مثلث آنلاین: برای تاکید بر اینکه نباید منافع جناحی را در سیاست خارجی دخیل کرد نیز در بسیاری از اوقات کارشناسان، ایالات متحده آمریکا را مصداق قرار می‌دهند که در این کشور نگاه به اقدامات دولت‌ها در سطح بین‌الملل با ذره بین جناحی از سوی سیاسیون آمریکایی دیده نمی‌شود. اما در آمریکای ترامپ شاهد این موضوع بودیم که دیدگاه‌های حزبی یا همان جناحی نسبت به اقدامات کاخ سفید در خارج از کشور نیز بروز کرد. در واقع می‌توان گفت برخی موضع گیرهای دموکرات‌ها نسبت به رفتارهای دولت ترامپ بوی منافع جناحی می‌دهد و به قولی کمتر می‌توان آنها را براساس دیدگاه‌های قانونمند مورد ارزیابی قرار داد. مهمترین موردی که به تازگی در این زمینه رقم خورده است مربوط به ترور اخیر دانشمند هسته‌ای کشورمان است که با واکنش‌های ویژه‌ای در آمریکا مواجه شده است. درحالی که نهادهای رسمی در آمریکا همچون پنتاگون یا کاخ سفید نسبت به این اقدام واکنشی نشان نداده‌اند اما سیاستمداران نزدیک به دموکرات‌ها واکنش‌های خاصی داشته اند. اکثر آنها این اقدام را محکوم کرده‌اند و گفتند براساس قانون بین‌الملل چنین اقدامی غیرمسئولانه است. آمریکایی‌های دموکرات به نوعی نقش کاخ سفید را در ترور پذیرفته‌اند و ترامپ را متهم کرده‌اند که با چنین اقداماتی در واپسین هفته‌های حضور خود در کاخ سفید به دنبال تضعیف دیپلماسی بایدن است.
> واکنش دموکرات ها
مهمترین اظهار نظر در این زمینه را رئیس پیشین سازمان سیا در دولت اوباما داشت. جان برنان در توییتی با اشاره به ترور شهید محسن فخری‌زاده، نوشت: این اقدامی مجرمانه و به شدت بی‌پروایانه بوده است. این خطر تلافی‌جویی مرگبار و دور جدیدی از درگیری‌های منطقه‌ای را ایجاد می‌کند. این خرد سران ایرانی را نشان می‌دهد که منتظر بازگشت رهبری آمریکایی مسئولیت‌پذیر به صحن جهانی بمانند و در برابر تمایل شدید برای پاسخ‌دهی به خطاکاران احتمالی مقاومت کنند. وی در توییت دیگری نوشت: من نمی‌دانم که آیا یک دولت خارجی مجوز قتل (شهادت) فخری‌زاده را صادر و یا آن را اجرا کرده است یا نه. چنین اقدام تروریسم دولتی نقض شنیع قوانین بین‌المللی محسوب می‌شود و دولت‌های بیشتری را به انجام‌ حملات مرگبار دیگری علیه مقامات خارجی تشویق می‌کند. برنان در توییت دیگری نوشت: این ترورها با حملات علیه رهبران تروریست و عاملان گروه‌هایی همچون القاعده و داعش که کشوری مستقل نیستند، بسیار متفاوت است. آن‌ها به عنوان مبارزان نامشروع تحت قوانین بین‌المللی می‌توانند هدف قرار بگیرند تا جلوی حملات تروریستی مرگبار گرفته شود. بن رودز مشاور امنیت ملی آمریکا در زمان دولت باراک اوباما نیز در پی ترور شهید دکتر محسن فخری زاده در پیامی توییتری نوشت: این یک اقدام تکان‌دهنده با هدف کارشکنی در دیپلماسی میان دولت بعدی آمریکا و ایران است. وقت آن رسیده است که گسترش این تنش پیوسته متوقف شود. ایلهان عمر نماینده دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا نیز در توییتی نوشت: صحبت کردن در خصوص نقض قوانین بین‌الملل مسئله‌ای حزبی نیست و طرف ایران را گرفتن نیز محسوب نمی‌شود. این مسئله به تعادل و نکشاندن جهان به اوضاعی آشفته‌تر از آنچه که در آن قرار داریم مرتبط می‌شود. سناتور کریس مورفی، سناتور دموکرات آمریکایی هم در توییتی نوشت: اگر هدف اصلی قتل (شهادت) محسن فخری‌زاده دشوارتر کردن آغاز مجدد توافق هسته‌ای ایران بوده است، پس این قتل (شهادت) آمریکا، اسرائیل و جهان را امن‌تر نخواهد کرد. مارک فیتز پاتریک، معاون وزیر امور خارجه پیشین آمریکا هم در پی ترور شهید محسن فخری زاده دانشمند برجسته ایرانی در صفحه توییترش نوشت: دلیل ترور فخری زاده ممانعت از پتانسیل جنگی ایران نبود، بلکه هدف ممانعت از دیپلماسی را دربرداشت. استفان والت، نظریه پرداز روابط بین‌الملل که نزدیک به دموکرات‌ها است نیز در توئیتی نوشت: بایدن در ماه مارس، در «فارن افرز» نوشت که ترور سردار سلیمانی توسط ترامپ «احتمال شکل‌گیری یک چرخه دائمی از خشونت را افزایش داد». وی افزود: پاسخ او به ترور یک دانشمند هسته‌ای ایرانی چیزهای زیادی در مورد تعهد واقعی او به «نظم مبتنی بر قوانین» به ما می‌گوید. عضو مجلس نمایندگان آمریکا از نیویورک هم به این ترور واکنش نشان داد و گفت: ترور یک افزایش تنش است که تنها توانایی بایدن را برای بازگرداندن توافق با ایران تضعیف می‌کند. وی افزود: من نگران آن هستم که این عمدی باشد. این اقدام کمترین اثری در مهار حرکت ایران به سمت توانایی هسته‌ای نخواهد داشت اما می‌تواند دیپلماسی را از مسیر صلح، خارج سازد. از این دست واکنش‌ها از سوی سیاستمداران دموکرات در این مدت اخیر بسیار بوده است. تاکید بیشتر آنها بر غیرمسئولانه بودن یا برخلاف قوانین بین‌الملل بودن درحالی است که با یک مقایسه ساده می‌توان دریافت هدف دموکرات‌ها چیست.
> یک بام و دو هوا
در واقع آنچه در عصر روز جمعه رخ داد نخستین مورد از ترور یک دانشمند صنعت هسته‌ای ایران نبود. پیش از این در دی ماه 1388 مسعود علی محمدی استاد فیزیک دانشگاه تهران، در آذر 1389 مجید شهریاری استاد فیزیک دانشگاه شهید بهشتی و داریوش رضایی‌نژاد دانشجوی دکترای مهندسی برق دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی و در دی 1390 مصطفی احمدی روشن معاون بازرگانی سایت هسته‌ای نطنز ترور شده بودند. نکته مهم در این زمینه این است که هر چهار مورد در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما و معاونت جو بایدن انجام شده است. اما در آن هنگام چهره‌های اصلی دموکرات این موضوع را مطرح نکردند که ترور غیرمسئولانه و مغایر با اصول حقوق بین‌الملل است. در واقع آنچه امروز از واکنش‌های حزب دموکرات و نزدیکان آنها دیده می‌شود به معنی رد ترور نیست بلکه به معنی رد آن با محوریت دولت ترامپ است! به عنوان نمونه «دیوید سنجر» روزنامه‌نگار روزنامه نیویورک‌تایمز در واشنگتن که ارتباط نزدیکی با محافل اطلاعاتی و مقامات کاخ سفید دارد، در کتاب خود در سال 1390به نام «مواجهه و اختفا» از برنامه‌های مشترک کاخ سفید و تل‌آویو برای حمله سایبری و انجام ترورهای گوناگون در ایران خبر داد. یکی از مهم‌ترین حقایقی که در این کتاب به آن پرداخته شده، جلسات منظم کاخ سفید و تل‌آویو برای پیگیری ماجرای ترور دانشمندان هسته‌ای ایران است. «توماس دونیلون» ‌مشاور امنیت ملی اوباما بعد از دیدار با هیئتی از مقامات اسرائیلی درباره این جلسات گفته بود: «فکر نمی‌کنم هیچ‌کس تاکنون برگزاری چنین جلساتی را با این میزان هماهنگی در بین سرویس‌های اطلاعاتی و نظامی آن هم در این سطح بالای تصمیم‌گیری، در دولت‌های قبل دیده باشد». به عبارت دیگر حزبی شدن سیاست خارجی در آمریکا بیش از هر زمانی خود را نشان داده است، این موضوع با یک تناقض آشکار نیز همراه است. چهره‌هایی که در دولت اوباما نسبت به ترور دانشمندان ایرانی سکوت کرده یا دخیل بودند حالا اما به مخالف سرسخت آن تبدیل شده اند.
> ماهیت سیاست در آمریکا
در همین زمینه با یک کارشناس مسائل آمریکا گفتگو کردیم. امیر ابوالفتح به «آفتاب یزد» گفت:«اختلاف دیدگاه نسبت به برخی مسائل پیش از این نیز وجود داشته است مواردی چون جنگ عراق یا خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان در میان دو حزب با تفاوت دیدگاه‌هایی مواجه است. حتی در برخی موارد در داخل هر کدام از دو حزب جمهوری‌خواه یا دموکرات نیز تفاوت‌هایی را شاهد هستیم.» او با بیان اینکه
نمی‌توان واکنش چهره‌های دموکرات را واکنش رسمی حزب دموکرات دانست افزود:«چهره‌ای مانند جان برنان به شدت با دولت ترامپ زاویه دارد و حتی حالت کینه شخصی به خود گرفته است و واکنش افرادی نظیر او را می‌توان از این منظر دید.» این کارشناس بین‌الملل در ادامه افزود:«یکی از مهمترین موضوعاتی که باعث این واکنش چهره‌های دموکرات می‌شود این است که آنها نگران هستند مبادا تنش بین تهران و واشنگتن بیشتر شود و زمینه‌هایی برای جنگ فراهم شود.» ابوالفتح تصریح کرد:«دموکرات‌ها به زودی قرار است قدرت را در کاخ سفید در اختیار بگیرند و به همین دلیل مایل هستند بایدن در ابتدای امر با چالش‌های سختی مواجه نشود. با این حال هنوز شاهد موضع‌گیری از سوی چهره‌های انتخابی برای دولت بعدی نبوده ایم.» از این کارشناس مسائل آمریکا درباره تناقض دموکرات‌ها پرسیدیم؛ اینکه اختلاف نظر بین دموکرات و جمهوری خواه یک بحث است اما این پارادوکس که دموکرات‌ها ده سال پیش حمایت کردند اما امروز ژست حقوق بین‌الملل دارند، ابوالفتح پاسخ داد:«موضوعی که اکنون برای دموکرات‌ها مهم است این است که میراث دشواری از دولت فعلی برای بایدن باقی نماند، بنابراین واکنش آنها طبیعی است و ماهیت سیاست چنین رفتارهایی را توجیه می‌کند.» با این همه باید دید کمتر از هفت هفته دیگر وقتی دولت بایدن آغاز به کار کند چه رویه‌ای را در پیش خواهد گرفت و نسبت به حوادثی که در دوره بعد رخ خواهد داد نیز آیا چهره‌های دموکرات بازهم دغدغه حقوق بین‌الملل خواهند داشت یا خیر!