چاپ

پیام ویژه - توپ مذاکره در زمین سعودی
١
٠
فرهیختگان /
نخست‌وزیر پاکستان در حالی عازم تهران شد که اما و اگرهای زیادی درمورد موفقیت سفر وی وجود داشت. میانجی‌گری میان ایران و عربستان هرچند امروز با توجه به شرایط موجود، اندکی ساده‌تر از چندی‌قبل شده اما همچنان با موانع جدی و بسیار بزرگی روبه‌رو است. جنگ خانمان‌سوز عربستان و دوستانش علیه مردم مظلوم یمن همچنان در جریان است و تلفات آنقدر سنگین که هیچ‌کس تا سال‌ها نمی‌تواند این حجم از جنایت را فراموش کند. این البته یک روی سکه است، روی دوم ضربات سنگینی است که سعودی‌ها از انصارالله دریافت کرده‌اند و حالا هرگونه عقب‌نشینی آنها در افکارعمومی شکست و تسلیم تعبیر می‌شود. بعد از حملات دقیق انصارالله به آرامکو و منهدم کردن سه تیپ کامل نظامی سعودی‌ها و اسیر شدن چند هزار عضو این تیپ‌ها به دست مجاهدان یمنی، سرسخت‌ترین افراد دربار آل‌سعود هم نقطه پایان جنگ را دیده‌اند، هرچند همچنان راه اتمام آن را نیافته‌اند. واضح است که ریاض نمی‌خواهد میدان جنگ چندساله را با برچسب بازنده ترک کند.
مانع بعدی، الگوی جدید روابط عربستان با غرب است. اولا روابط ریاض با واشنگتن را باید ذیل همان وابستگی تشدیدشده، توصیف کرد که روزی مجبورند چندصد میلیارد دلار از ایالات متحده سلاح بخرند و روز دیگر پذیرای چندهزار سربازشان باشند و در کنار همه اینها بازهم ترامپ بگوید امنیت عربستان به ما ربطی ندارد. ثانیا نزدیکی غیرقابل انکار با تل‌آویو که عملا باعث شده سعودی با رژیم اشغالگر قدس در برخی مسائل دنیای اسلام همراهی داشته باشد، حالا از موانع بازگشت ریاض میان کشورهای اسلامی با مواضع اصیل است.
مانع سوم شخص عمران‌خان است. اگر نخواهیم خوش‌بینانه به حضور او در تهران برای میانجی‌گری نگاه کنیم و نپذیریم که او درصد زیادی از زمان سفر و توان مذاکراتی خود را به میانجی‌گری اختصاص خواهد داد، باید بگوییم عمران‌خان می‌خواهد از فرصت چالش میان تهران - ریاض برای تثبیت و بهبود موقعیت خود در داخل و خارج کشورش بهره ببرد، بعد از آن احتمالا بخشی از مشکلات پاکستان را حل کند و در انتها اگر فرصتی ماند به روابط ایران و سعودی هم بپردازد.
عمران‌خان امروز علاوه‌بر مشکلات داخلی، در شمال و شرق خود با چالشی بزرگ یعنی درگیری با هندوستان مواجه است که البته کشمیر محل سر باز کردن این درگیری است و اساسا همه ماجرا نیست. در چنین شرایطی او ورود به درگیری ایرانی - سعودی را بهترین موقعیت می‌داند که هم خود را به‌عنوان یک چهره فراملی در پاکستان مطرح کند، هم کشورش را از حاشیه بودن خارج سازد، هم از فرصت دیدار و مذاکرات فشرده با تهران - اسلام‌آباد برای تقویت جبهه خود در مقابل دهلی‌نو بهره ببرد. در این مورد آخر عمران‌خان می‌داند که روابط هندوستان و عربستان بسیار نزدیک است و احتمالا امکان آرام‌کردن هندی‌ها با واسطه‌گری دربار سعودی وجود خواهد داشت. در این مسیر البته موانع دیگری هم وجود دارد که فعلا فرصتی برای بیان آنها نیست، اما عجالتا باید صبر کرد و منتظر اخبار جدید ماند.
*علی جمشیدی