چاپ

پیام ویژه - سرمقاله شرق/ تجاوز به سوریه برای پاک‌سازی قومی
١٩
٠
شرق / « تجاوز به سوریه برای پاک‌سازی قومی » عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم صالح نیکبخت است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
هزار سال پیش (434 ﻫ‌ ق) پیش‌قراولان سپاه سلجوقیان (ترکان غُز) و نیاکان رهبران کنونی حزب حاکم در آنکارا، از مرز غربی چین، ترکستان و مغولستان کنونی به آسیای صغیر حمله کردند. سلجوقیان پس از کشتار مردم و غارت‌های پیاپی منطقه را اشغال کرده و به اقتدار یگانه امارت کردی مروانیان که در صلح و آرامش در مجاورت روم شرقی و ایران حکومت می‌کردند، پایان دادند. شرق و جنوب ترکیه از مرز کنونی آذربایجان ایران تا میان‌رودان در این هزار سال عرصه تاخت‌و‌تاز ترکان با ایده‌های پان‌ترکیسم و پان‌اسلامیسم بوده است. این یورش‌ها از آن‌‌رو استمرار یافته است که کردهای ساکن این مناطق، همیشه ارتباط خود را با کرد‌ها و سایر اقوام ایرانی ساکن در خاور روم شرقی حفظ کرده و هرگز پیوندی با ترکان به جوش و حرکت درآمده از جنوب سیبری نداشتند. با استقرار حکومت ترکان سلجوقی و سپس مغولان و تیموریان و در نهایت خلافت عثمانی در آسیای صغیر، آفریقا، آسیا و شرق اروپا و با تشکیل حکومت صفوی و شکست شاه بی‌تدبیر ایران در جنگ چالدران و الحاق سه‌چهارم مناطق کردنشین به عثمانی، این رویارویی گسترش یافت. با سقوط خلافت عثمانی که حاکمان فعلی آنکارا سودای احیای آن را دارند، در طرح استعماری سایکس -پیکو، مناطق کردنشین جدا‌شده از ایران بین سه کشور برآمده از این طرح تقسیم شد. شمال شرقی سوریه که اکثریت ساکنان آن کُرد هستند، هشت سال پیش با ظهور دولت ‌داعش‌ به دست تروریست‌های داعش اشغال شد. درگیری دولت مرکزی سوریه در سایر مناطق و ناتوانی آن از مقابله با این گروه‌ها در شمال، موجب شد مردم این مناطق متحد شده و با دادن حدود 12 هزار قربانی، شمال را از تصرف داعش و سایر تروریست‌ها خارج کنند. مردم کُرد بدون داعیه جدایی از دولت مرکزی، در چارچوب شورای نیروهای دموکراتیک سوریه (S.D.F) مرکب از عرب‌ها، کردها، آشوری‌ها و... این مناطق را به طول حدود 500 و عمق 60 کیلومتر از حضور داعش پاک‌سازی و با تشکیل مدلی خودگردان، اداره آن را بر عهده گرفتند. S.D.F توانست با کمک نیروی هوایی ائتلاف ضدداعش، حدود 15 هزار عضو مسلح داعش و سایر گروه‌ها را اسیر و در زندان نگه دارد و افزون بر این، 70 هزار نفر خانواده آنها را نیز در اردوگاه‌های تحت نظارت خود اداره کند. از آنجایی‌که این نیروها برآمده از میان مردم این مناطق هستند و از سوی اقوام مختلف به صورت مشترک اداره می‌شوند، مردم این مناطق کمتر از سایر نقاط سوریه مهاجرت کرده و میزان خرابی و خسارت‌های واردشده بر مردم و بخش عمومی به‌مراتب کمتر از نقاطی است که در آن نیروهای دولتی با داعش پیکار می‌کردند. مناطق آزاد‌شده شمال سوریه به صورت سه کانتون عفرین، قامیشلو و کوبانی از طریق شورای منتخب مردم همان کانتون اداره می‌شود. مسئولان اجرائی هر کانتون در همه نهادها دو نفر هستند که یکی از آنها زن و دیگری مرد است و از لحاظ ملیت نیز باید این دو نفر از ملیت‌های جداگانه باشند. منطقه خودگردان که به لحاظ وسعت حدود یک‌ششم مساحت سوریه را دربر می‌گیرد، تولید‌کننده بیش از 70 درصد غله مصرفی و 85 درصد انرژی سوریه است. در پنج سال پس از پاک‌سازی از داعش، این منطقه در صلح و آرامش بوده و مردم همزیستی مسالمت‌آمیزی باهم داشته‌اند.
کانتون عفرین که مهم‌ترین و آبادترین کانتون‌های شمال بود، چهار سال پس از رهایی از یوغ داعش، در بهار سال 1397 با یورش زمینی و هوایی دولت آنکارا و پس از دو ماه مقاومت S.D.F در میان سکوت جهانیان اشغال شد؛ اموال عمومی و مردم توسط ارتش ترکیه و ترکمان‌ها و اعضای گروه تروریستی احرار‌الشام و النصره غارت و اداره آن به عناصری که ترکیه نماینده مردم سوریه می‌داند، واگذار شد. اشغالگران عفرین ساکنان کُرد را اخراج و ترکمن‌های سوریه و عراق و عرب‌های طرفدار ترکیه را اسکان دادند.هزار سال بعد از اشغال آسیای صغیر به دست سلجوقیان، 9 اکتبر 2019 (17 مهر 1398) رئیس ‌دولت ترکیه با چراغ سبز ترامپ، رئیس‌جمهور مذبذب آمریکا، تهدیدهای چند‌ماهه خود را عملی کرد و با نیروهای از پیش گسیل‌شده به مرزهای ترکیه به نام «چشمه صلح»، به ساکنان شرق فرات در سوریه حمله کرد. در طول یک هفته جنگ، صدها نفر از غیرنظامیان کشته و هزاران نفر مجروح و صدها هزار نفر نیز آواره شده‌اند. هرچند این حمله تاکنون از سوی بسیاری از دولت‌ها محکوم شده، با‌این‌حال هیچ اقدامی برای توقف کشتار مردم و آوارگی آنان انجام نشده است. رئیس‌جمهور آمریکا که ثبات فکری ندارد و تنها در پی تثبیت بقای خود برای دوره بعدی ریاست‌جمهوری است، هر روز وعده‌ای می‌دهد. حمله ترکیه ناقض اصول بنیادین حقوق بین‌الملل از‌جمله احترام به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورهاست. طبق مواد متعدد منشور ملل متحد، هیچ کشوری حق ندارد با داعیه حفظ امنیت، اختلاف‌های خود با سایر کشورها را از طریق توسل به زور و حمله نظامی حل کند.کردهای سوریه به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از جمعیت آن کشور، حق دارند با اعمال حق تعیین سرنوشت خود در تعامل با نظام سیاسی حاکم در سوریه، در صلح و ثبات زندگی کنند. ترکیه با توهم امکان حمله کردها به این کشور حق ندارد با دخالت در امور داخلی سوریه از زمین و هوا خاک کشور همسایه را مورد حمله قرار دهد. درحالی‌که در چهارسالی که گروه خودگردان شمال سوریه تشکیل شده است، حتی یک گلوله از شمال سوریه به‌سوی ترکیه شلیک نشده و در مقابل تهدیدات و حملات مکرر ترکیه خویشتن‌داری کرده‌اند. اصول منشور ملل متحد بر این امر تأکید دارد که نگرانی‌های امنیتی مشروع هر کشور فقط باید از طریق مذاکره و گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز حل‌وفصل شود. چنان‌که در منشور ملل متحد راه‌های همکاری برای حل این اختلافات از طریق مسالمت‌آمیز پیش‌بینی شده و هرگونه راهکار نظامی نیز باید با اجازه شورای امنیت باشد. دولت ترکیه که در داخل با شکست‌های سیاسی و اقتصادی مواجه شده تاب تحمل صلح و آرامش در شمال سوریه و اداره مشترک این منطقه توسط نیروهای S.D.F را ندارد. همه نیروهای مستقر در شمال سوریه را وابسته به حزب کارگران کردستان P.K.K و تهدیدی برای امنیت خویش تلقی می‌کند. حمله گسترده و همه‌جانبه ترکیه با قساوت و جنایات متعددی همراه بوده و امروز فضای رسانه‌ها را در بر گرفته است و فرقی بین حملات ارتش ترکیه با اعضای داعش در سوریه و عراق وجود ندارد. اردوغان درصدد است با اشغال شمال سوریه و با تشکیل منطقه‌ای امن به عمق 32 کیلومتر و به طول 500 کیلومتر، کردهای سوریه را از این مناطق اخراج و بقایای ترکمن‌های مقیم سوریه و آوارگان عرب سوری در ترکیه را در محل سکونت کردها اسکان دهد. این اقدام، مصداق بارز «پاکسازی قومی» است که مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 1992 قویا آن را محکوم و جرم‌انگاری کرده است. مبارزان کرد و عرب مقیم شمال سوریه در خط مقدم جبهه جنگ با داعش بوده و به نمایندگی از جامعه بین‌المللی علیه داعش پیکاری درخور ستایش کردند. حدود 15هزار نفر از تروریست‌های داعش ‌و بیش از 70 هزار نفر از اعضای خانواده آنها که در اختیار تشکیلات خودگردان موسوم به شورای دموکراتیک شمال سوریه است، بدون تانک، ‌توپ و هواپیماهای سوریه ‌و روسیه دستگیر شده‌اند. دوسوم این عده شهروندان سوریه و عراق و یک‌دهم آنان تبعه کشورهای غربی و روسیه و الباقی آفریقایی و آسیایی هستند. با حمله گسترده ترکیه قطعا نیروهای S.D.F نمی‌توانند این تروریست‌های خطرناک را همچنان نگه‌دارند یا با خود منتقل کنند. چنانکه در چهارمین روز حمله ترکیه به سوریه، به علت حمله نیروهای ترکیه به یک زندان محل نگهداری اعضای داعش، داعشیان فرار کرده و هزاران نفر از افراد خانواده‌ها نیز به آنان ملحق شده‌اند. یورش ارتش ترکیه و عوامل وابسته به آن غیر از کشتار و آوارگی مردم، منتج به فرار اعضای داعش و بازگشت سوریه و عراق به اوضاع‌واحوال سال‌های بعد از 2015 م می‌شود. داستان تأسف‌بار آن است که اکنون مردم سوریه از سوی یکی از متحدان سابق داعش هدف حملات مرگبار قرار گرفته‌اند. نمایندگان جامعه بین‌المللی و از جمله دولت ایران وظیفه دارند در برابر نقض فاحش مقررات حقوق بین‌الملل ‌ به‌صورت عملی و آشکار، جلوی این تجاوز غیرقانونی را گرفته و متجاوز را وادار به عقب‌نشینی از سوریه کنند. شمال سوریه در آستانه یک فاجعه انسانی و پاکسازی قومی قرار گرفته و صرف اعلام محکومیت دولت ترکیه، مانع از کشتار مردم غیرنظامی بی‌گناه و تغییر ترکیب جمعیتی آن منطقه و بازگشت سوریه و عراق به سال‌های سیاه حضور داعش نمی‌شود. تمامی دولت‌ها بر اساس منشور ملل متحد و «طرح کمیسیون حقوق بین‌الملل راجع به مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها در مقابل اقدامات متخلفانه بین‌المللی مصوب 2001» موظف‌اند برای پایان‌بخشیدن به هرگونه نقض جدی مقررات آمره حقوق بین‌الملل از طریق تدابیر قانونی همکاری کنند. امروز فقط امنیت و آسایش کردها در معرض خطر نیست بلکه امنیت تمام خاورمیانه و کل جامعه بین‌المللی در خطر قرار گرفته است. فراموش نکنیم نباید اداره جهان را به تاجران و پوپولیست‌های بامیه‌فروش خیابان‌های استانبول و نیویورک واگذار کرد.