چاپ

پیام ویژه - ایران / متن پیش رو در ایران منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
بنفشه غلامی/ این روزها همزمان با فراگیرتر شدن شیوع ویروس کرونا و تأثیرات آن بر اقتصاد و سیاست جهان، شاهد تحلیل ها و گزارش های فراوانی درباره جهان پساکرونا هستیم که سؤال های زیادی را مطرح می کنند. سؤال هایی نظیر آیا باید انتظار جهانی را کشید که فارغ از جهانی شدن، به فردیت می اندیشد؟
آیا باید شاهد تغییر مانیفست قطب های سیاسی در جهان آینده باشیم؟ آیا هزاره جدید هزاره انتقال قدرت از غرب به شرق است؟ اما آیا براستی باید انتظار داشت ویروس کوچکی که با چشم غیر مسلح نمی توان آن را دید، چنین تأثیراتی داشته باشد؟
تاریخ عصر جدید جهان نشان داده، گاه واقعه هایی به ظاهر کوچک، تاثیراتی بلند مدت و بزرگی را بر جهان به دنبال دارند. در همین ارتباط «سیمون تیسدال»، در روزنامه «آبزرور»، ویژه نامه روزهای یکشنبه «گاردین»، در مقاله ای از کرونا به عنوان یک لحظه تاریخی یاد کرده است و نوشته این بحران می تواند سرآغاز دوره ای جدید در تاریخ جهان باشد. البته این به معنای منفی بودن همه آثار کرونا نیست. کرونا باعث شده ما جهانی پاکیزه تر و با هوایی کمتر آلوده داشته باشیم. اختلافات بین کشورها تا حدودی رخت بر بسته و در برخی منازعات، سلاح ها به زمین گذاشته شده است.
اما در این میان نظرات دیگری هم وجود دارد. مثلاً ده روز قبل «استفان والت» در مطلبی در «فارن افرز» نوشت: «کرونا باعث تقویت دولت ها و تفکرات ناسیونالیستی می شود و قدرت جهانی را از غرب به شرق منتقل خواهد کرد و در یک کلام دنیایی را خلق می کند که کمتر مرفه و آزاد است.» این تحلیل چندان پر بیراه نیست و می توان میل به ایجاد حکومت های متمرکز و اقتدار گرا را دربسیاری از کشورها مشاهده کرد. بنابراین طرح این ادعا که ویروس کوچک کرونا می تواند منجر به رویدادهایی بزرگ در جهان شود، ادعایی دور از واقعیت نشان نمی دهد. همان طور که در 5 واقعه دیگری که عصر جدید جهان را به گونه ای که امروز می بینیم رقم زد، شاهد چنین روندی بودیم. 5 واقعه ای که مرور آنها خالی از لطف نیست.
کنفرانس صلح ورسای
کنفرانسی که در سال های 1919 و 1920 یعنی درست یکصد سال قبل، پس از جنگ جهانی اول انجام شد، یک نقطه عطف تاریخی برای سراسر جهان بود. این کنفرانس منجر به سقوط رسمی چند امپراطوری در اروپا شد. اما تأثیری شگرف بر سراسر جهان داشت. در پی این کنفرانس، امپراطوری های آلمان ، روسیه و اتریش-مجارستان سقوط کردند و زمینه را برای ایجاد حکومت های دموکراتیک و آغاز آنچه که به عنوان قرن امریکایی یا فرا آتلانتیک شناخته می شود ، فراهم کردند.
رکود اقتصادی بزرگ
رکود اقتصادی بزرگ که باید آن را بزرگترین مصیبت اقتصادی جهان در قرن بیستم دانست، سال 1929 پس از سقوط وال استریت در امریکا آغاز شد و تنها در سه سال باعث شد، تولید ناخالص داخلی جهانی حدود 15٪ کاهش یابد (برای اینکه بیشتر متوجه شدت این رکود شوید، این رقم را با رقم کاهش تولید ناخالص داخلی جهان در برهه رکود اقتصادی 2008 که به کمتر از یک درصد می رسید، مقایسه کنید). بخاطر این رکود تا جنگ جهانی دوم هیچ چیز در جهان درست در سر جای خود نبود.
نبرد استالینگراد
این نبرد که در حومه ولگا در جنوب روسیه در سال های 1942 و 1943 رخ داد، نزدیک به هفت ماه جریان داشت. این نبرد، یک لحظه مهم تاریخی در جنگ جهانی دوم در اروپا بود و باعث شد، برای اولین بار ارتش هیتلر متوقف و هدف حملات شدید قرار گیرد و اسطوره شکست ناپذیری آن خدشه دار شود. در این نبرد حدود 2 میلیون سرباز جان باختند.
سقوط دیوار برلین
سقوط نمادین دیوار برلین در سال 1989 سد بلند تقسیم واقعی بلوک اتحاد جماهیر شوروی و غرب را شکست و به جنگ سرد 44 ساله پایان داد. تنها دوسال پس از آن بود که فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی رخ داد و باعث فروپاشی رژیم های تحت حمایت آن در جمهوری های این کشور شد. این رویداد در نهایت باعث شد، امریکا خود را ابرقدرت جهانی بنامد.
حملات یازده سپتامبر
حملاتی که توسط القاعده در نیویورک و واشنگتن دی سی در سپتامبر 2001 انجام شد، توهمی را که ذکر آن رفت، شکست و امریکا متوجه شد، قدرت نفوذ ناپذیری که تجاوز به آن غیر ممکن باشد، نیست. این رویداد جورج دبلیو بوش را وادار کرد، «جنگ جهانی علیه تروریسم» را اعلام کند و خواهان همراهی جهان با او برای جنگ با تروریسم در افغانستان و دو سال پس از آن عراق شود. جنگ هایی که تأثیری مخرب نه فقط بر خاورمیانه داشت که باعث رشد گروه های افراطی و ظهور گروه هایی تروریستی همچون داعش شد که بر امنیت سراسر جهان تأثیر گذاشتند.