چاپ

پیام ویژه - صبح نو /متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در اخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
با وجود ادعاهای حقوقی تیم مشاوران ترامپ درباره بروز تقلب گسترده در انتخابات آمریکا، بایدن مشغول پازل‌چینی کابینه خود است. در این‌باره برخی اخبار و گمانه‌ها درباره نفرات اصلی و تعیین‌کننده کابینه او منتشر شده است. بررسی سابقه نفرات احتمالی دولت بایدن، گویای آن است که نگاه و رویکرد اوباما در قبال ایران، در دولت بایدن نیز استمرار خواهد داشت. با وجود اینکه دونالد ترامپ، همچنان بر تقلب در انتخابات اصرار دارد و از پذیرش نتایج انتخابات سه نوامبر خودداری می‌کند، مشاوران بایدن اعلام کرده‌اند که نخستین فهرست کابینه پیشنهادی جو بایدن روز سه‌شنبه پیش رو اعلام می‌شود. یکی از گمانه‌‌زنی‌ها درباره کابینه بایدن، به مهره جایگزین پمپئو در کسوت وزیر‌خارجه مربوط می‌شود. یکی از گزینه‌‌‌های جدی برای این جایگاه، آنتونی بلینکن 58 ساله است که در زمان ریاست‌‌جمهوری باراک اوباما، به‌عنوان قائم‌مقام وزارت خارجه و نفر دوم این وزارتخانه در سال‌های 2015 تا 2017 فعالیت می‌کرد. پیش از آن، بلینکن، معاون مشاور امنیت ملی در سال‌های 2013 تا 2015 هم بود.
او همچنین در دوره‌ای به سمت مشاور امنیت ملی جو بایدن، معاون وقت رییس‌جمهوری آمریکا رسید. طبق گزارش آسوشیتدپرس، بلینکن اخیرا در یک جلسه توجیهی امنیت ملی با جو بایدن و کامالا هریس، معاون وی شرکت کرده و موضوعات قابل توجه سیاست خارجی در مصر و اتیوپی را مورد سنجش قرار داده‌است. او در عین حال در مصاحبه‌‌ای که چندی پیش با خبرگزاری رویترز داشت، گفت که ایالات متحده آمریکا نباید نقش رهبری خود در جهان را واگذار کند و تاکید کرد که گرچه به نظر می‌رسد سخت و دشوار است اما جایگزینی آن از نظر به خطر افتادن منافع و زندگی آمریکایی‌ها بسیار بدتر است. با این حال، رسانه‌های آمریکایی پیشتر از سوزان رایس، نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل، سناتور کریس کونز، سناتور کریس مورفی و ویلیام برنز، قائم‌مقام سابق وزارت خارجه آمریکا در کنار آنتونی بلینکن، به عنوان گزینه‌های احتمالی تصدی وزارت خارجه نام برده بودند. مهره مهم بعدی دولت آینده بایدن، جک سالیوان یکی از نزدیک‌ترین مشاوران هیلاری کلینتون خواهد بود که اخبار از او، به عنوان مشاور امنیت ملی بایدن یاد‌می‌کنند. از سوی دیگر، منابع دموکرات نزدیک به بایدن گفته‌اند که او قصد دارد لیندا توماس گرینفیلد را به عنوان نماینده ایالات متحده در سازمان ملل معرفی کند. در همین‌باره، وبگاه اکسیوس نیز که برای نخستین‌بار این خبر را منتشر کرده است، نوشت: انتخاب توماس گرینفیلد، زن سیاه‌پوستی که یک پست ارشد دیپلماتیک را در دولت باراک اوباما بر عهده داشت، با هدف جلب مجدد اعتماد سیاه‌پوستان و کمک به بایدن برای عمل به وعده‌های انتخاباتی‌اش بوده است تا یک کابینه متفاوت را معرفی کند. توماس گرینفیلد در دولت اوباما به عنوان دستیار وزیر خارجه در امور آفریقا طی سال‌های 2013 تا 2017 مشغول به کار بوده است. هنوز ترکیب نهایی دولت بایدن مشخص نیست اما برخی گمانه‌‌زنی‌ها نشان از این دارند که دولت بایدن مانند دولت اوباما قصد دارد برای انجام تعهدات خود در قبال کشورمان، از جمهوری اسلامی برخی تضمین‌‌‌های منطقه‌‌ای و موشکی بگیرد و به‌نوعی ایران را وادار به پذیرش برجام‌‌‌های دیگر کند. این درحالی است که مقامات کشورمان بارها عدول از قابلیت‌‌‌های معطوف به امنیت ملی را رد کرده و تاکید کرده‌اند که توانمندی‌‌‌های موشکی نظام به موجب وجود خطرات بالقوه و بالفعل منطقه‌ای، هیچ‌گاه قابل مذاکره نیست. حال در این وانفسا، برخی کشورهای منطقه‌‌ای که با پیروزی بایدن جایگاه خود را متزلزل می‌بینند، تلاش دارند در مسیر مذاکرات احتمالی پیش رو، خلل ایجاد کنند. در همین‌باره، وزیر خارجه عربستان‌سعودی چندی پیش در اظهارنظری عجیب و خارج از عرف، خواستار حضور مستقیم این کشور در مذاکرات آینده شد؛ موضوعی که به نظر می‌رسد، چه از سوی ایران و چه از سوی طرف‌های غربی، با ان‌قلت‌‌هایی مواجه شود. برای بررسی بیشتر نوع سیاست خارجی دولت بایدن به خصوص در قبال ایران و نقش و جایگاه ریاض در این میان، به سراغ سیدمصطفی خوش‌چشم، کارشناس مسائل آمریکا رفتیم. در ادامه این مصاحبه را می‌خوانید.
راهکار بایدن، مهار مولفه های قدرت ایران است
سیدمصطفی خوش‌چشم، تحلیلگر مسائل آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح‌نو» با اشاره به مانیفست بایدن در قبال ایران، اظهار کرد: راهکار بایدن در قبال ایران همان چیزی است که از یک دهه پیش توسط آقای اوباما تحت عنوان مهار مولفه‌‌‌های قدرت جمهوری اسلامی ایران آغاز شد. وی افزود: بنابراین بایدن از ایران گارانتی و ضمانت می‌خواهد و برای بازگشت به برجام، خواهان تغییر بندهای محدودیت‌‌‌های هسته‌‌ای جمهوری اسلامی است؛ این بدین‌معناست که درباره امتیازهایی که تاکنون ایران در قالب برجام داده -بدون صحبت درباره تحریم‌ها- می‌خواهد دوباره مذاکره کند.
خوش‌چشم با اشاره به هدف دوم بایدن در قبال ایران، گفت: بایدن قصد دارد تا تضمین امنیت اسرائیل، برجام‌‌‌های موشکی و منطقه‌‌ای را نیز بر ایران تحمیل کند. خوش‌چشم با اشاره به گزینه‌‌‌های مدنظر بایدن برای کسوت وزارت خارجه آمریکا گفت: همه این گزینه‌ها از جمله آنتونی بلینکن یا سوزان رایس مانند بایدن تاکید دارند که ایران باید تضمین‌‌هایی در زمینه‌‌‌های منطقه‌‌ای و موشکی به آمریکا بدهد و برجام‌‌‌های دیگری را نیز امضا کند. وی در ادامه با بیان اینکه آمریکا به‌دنبال حل بحران و اختلافات با ایران نیست بلکه با ابزار مذاکره در پی محدود، متوقف و تضعیف‌کردن مولفه‌‌‌های قدرت جمهوری اسلامی ایران است، گفت: این درحالی است که تمام دیدگاه‌‌‌های مذاکراتی که در داخل کشور وجود دارد، به دنبال حل اختلاف هستند. طبیعی است وقتی دو طرف دو ‌انگیزه کاملا متفاوت نسبت به ابزار مذاکره دارند، نتیجه، به‌هیچ‌وجه قابل اتکا و اعتنا نخواهد بود.
این تحلیلگر مسائل آمریکا با بیان اینکه دولت آینده آمریکا ضمن حفظ تنها ابزار کاربردی خود یعنی تحریم‌ها علیه ایران، در پی امتیازات حداکثری از ایران خواهد بود، تاکید کرد: آمریکایی‌ها برای رفع تحریم‌ها، از ایران برای امضای برجام‌‌‌های دیگر یعنی برجام موشکی و منطقه‌‌ای تضمین خواهند خواست. خوش‌چشم تصریح کرد: آمریکا قطعا از ما خواهد خواست تا پای موافقت‌نامه‌‌‌های مرتبط با محدودیت موشک‌‌‌های بالستیک را امضا کنیم که می‌تواند برد موشک‌‌‌های ایران را از دو هزار کیلومتر به 300 کیلومتر محدود کند. این مساله، علنا برنامه موشک‌‌‌های بالستیک و حتی موشک‌‌‌های ماهواره‌بَر ایران را نابود خواهد کرد.
برداشتن تمام تحریم‌های دوسال گذشته، یعنی خلع سلاح آمریکا
خوش‌چشم با بیان اینکه آن چیزی که آمریکایی‌ها از ایران می‌خواهند، از سوی ما علنا نشدنی است، گفت: از طرف ایران سه شرط برای مذاکرات که دقیقا مقابل شروط آمریکایی‌هاست، گذاشته شده؛ اول اینکه برجام یک کلمه تغییر نخواهد کرد، دوم اینکه آمریکا باید خسارت بدهد و سوم اینکه آمریکا برای عدم‌خروج مجدد از برجام باید تضمین بدهد. وی در این‌باره افزود: معلوم است که آمریکایی‌ها شروط دوم و سوم را نخواهند پذیرفت اما معنی شرط اول یعنی لغو تحریم‌ها براساس برجام، این است که تمام تحریم‌‌‌های دو سال گذشته‌ که مشابه با تحریم‌‌‌های ثانویه‌ هسته‌‌ای بودند، باید برداشته شوند.
وی با بیان اینکه قاعده «تحکیم دیوار تحریمی» که قاعده عملکردی آمریکا طی دو سال گذشته بوده است، برداشته نخواهد شد، گفت: طبق این قاعده و طی دو سال گذشته، آمریکا تحریم‌‌‌های ثانویه هسته‌‌ای مشابه در حوزه‌‌‌های دیگر را روی ایران پیاده کرد که این مساله طبق نص صریح برجام قانون‌شکنی است و باید برداشته شود اما مشخص است که آقای بایدن تمامی این تحریم‌ها را برنخواهد داشت چون برداشتن تمام تحریم‌‌‌های دو سال گذشته، به معنی خلع سلاح آمریکا خواهد بود. این کارشناس مسائل آمریکا با اشاره به موانع بایدن برای رفع بخشی از تحریم‌ها علیه ایران، گفت: اولین مانع این است که آقای بایدن با یک سنای فعلا جمهوری‌خواه طرف است و حتی اگر خودش بخواهد که تحریم‌ها را بردارد هم نمی‌تواند. دومین مانع این است که نگاه آقای بایدن و تمام مشاوران او نسبت به مذاکره با ایران، به مراتب سخت‌‌تر از آن چیزی است که قبلا توسط آقای اوباما دنبال می‌شد؛ بنابراین بایدن در مقایسه با اوباما، میل کمتری برای برداشته‌شدن تحریم‌ها دارد.
خوش‌چشم گفت: اگر قرار باشد همان برجام مدنظر آقایان ظریف و عراقچی -نه برجام مدنظر منتقدان- اجرا شود، بایدن نه خودش می‌خواهد و نه سنای جمهوری‌خواه به او این اجازه را خواهد داد که اقدامی جسورانه در قبال تحریم‌‌‌های ایران صورت بدهد. این تحلیلگر مسائل آمریکا تصریح کرد: آنچه در واقعیت می‌شود پیش‌بینی کرد این است که طرف ایرانی بحق خواهان سه شرط مذکور خواهد بود و طرف آمریکایی نیز به ناحق، خواسته‌‌هایی را از ایران خواهد داشت. وی با اشاره به شباهت نگاه بایدن و ترامپ نسبت به ایران افزود: شما اگر خواسته‌‌‌های آقای ترامپ و آقای بایدن را با یکدیگر مقایسه کنید، تفاوتی نمی‌بینید؛ به این معنا که آقای ترامپ از ایران معامله یک‌جا می‌خواست اما آقای بایدن خواسته‌‌‌های ترامپ را در چندین فاز می‌خواهد.
وی با اشاره به پیامدهای تاکید ایران بر سه موضع قبلی‌اش(حفظ برجام، تامین خسارت از سوی آمریکا و تضمین آمریکا برای عدم‌خروج مجدد از برجام) گفت: اگر ایران هیچ تغییری روی این سه موضع خود اعمال نکند، طرف آمریکایی قطعا دست به یکسری اقدامات خواهد زد تا هم طرف ایرانی را به میز مذاکره بکشاند و هم روی انتخابات 1400 ما تاثیر بگذارد. خوش‌چشم با اشاره به بعضی گشایش‌ها از سوی آمریکا برای تاثیرگذاری روی افکار عمومی مردم ایران گفت: پیش‌بینی می‌شود که آقای بایدن از طریق اینستکس -البته اینستکس یک درصد تعهدات طرف غربی در قبال ما هم نیست- اجازه برخی گشایش‌ها مثل ارسال داروها و واکسن مربوط به کرونا را بدهد تا با این کار، روی کارآمدن جریان سیاسی نزدیک به مذاکره در انتخابات ایران را تسهیل کند. وی افزود: ممکن است در کانال سوئیس هم گشایش‌هایی رخ بدهد اما من فکر می‌کنم برای تقویت رویکرد چندجانبه‌گرایی و تقویت طرف‌‌‌های اروپایی، بایدن بیشتر به اینستکس بها بدهد. این کارشناس مسائل آمریکا با بیان اینکه پیش‌بینی من آن است که تا سال آینده این‌موقع، مذاکره جدی درنخواهد گرفت، اظهار کرد: بایدن در اواخر دی سر کار می‌‌آید و یکی، دو ماه اول، سر ایشان شلوغ خواهد بود و بعد هم انتخابات ایران از راه می‌رسد؛ بنابراین، ممکن است برخی مذاکرات میان آمریکا و طرف‌‌‌های اروپایی درباره سازوکار برجام و نحوه بازگشت آمریکا به برجام و مجاب ‌کردن ایران صورت بگیرد اما اقدام عملی و اساسی صورت نخواهد گرفت.
بایدن در مذاکرات به عربستان نقش مستقیم نمی دهد
خوش‌چشم با اشاره به تاثیر طرف‌‌‌های منطقه‌‌ای از جمله عربستان روی مذاکرات ایران و عربستان گفت: یکی از تفاوت‌‌‌های آقای بایدن نسبت به اوباما، به رویکرد او درباره کشورهای منطقه‌‌ای بازمی‌گردد. به نظر می‌رسد که آقای بایدن نه آقای اوباما است که فقط ائتلاف اروپایی ایجاد کند و نه آقای ترامپ است که صرفا به ائتلاف منطقه‌‌ای بسنده کند بلکه بایدن تصمیم دارد که مجموع دو ائتلاف را به وجود بیاورد. وی درباره نقش عربستان گفت: با این حال بسیار بعید است که آقای بایدن نقش مستقیمی به کشورهای منطقه‌‌ای نظیر عربستان و اسرائیل، در ماجرای مذاکرات با ایران بدهد چون نه ایران می‌‌پذیرد و نه طرف آمریکایی ورود مستقیم طرف سوم را به دلیل پیچیده‌ترشدن مذاکرات، خواهد پذیرفت.