چاپ

پیام ویژه - اعتماد / « در اهمیت پژوهش دفاعی » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته رضا منصوری است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
خبر ترور شهید محسن فخری‌زاده که اعلام شد، ناخودآگاه به تفاوت نگاه مسوولان ایرانی با سایر کشورهای توسعه‌یافته به مقوله تحقیق و توسعه توجه کردم و از خود پرسیدم چرا در ایران مراکز پژوهشی و دانشگاهی علاقه چندانی به حضور و همکاری در صنعت دفاعی ندارند! برای درک بهتر این مساله و یافتن پاسخ، نخستین‌راه مرور بودجه‌های اختصاص‌یافته به مساله پژوهش است. ایالات متحده امریکا در سال جاری بودجه‌ای 100 میلیارد دلاری را برای تحقیق و توسعه دفاعی خود درنظرگرفته که از این مبلغ، حدود 2 میلیارد دلار فقط و فقط به مبحث تحقیقات بنیادی اختصاص یافته است؛ حال آنکه این رقم در ایران حدود نیم میلیارد دلار است، آن هم برای کل کشور که تنها 10 درصد آن صرف تحقیق و توسعه بنیادی می‌شود و مابقی صرف امور دانشگاهی خواهد شد. قیاس بودجه اختصاص‌یافته به مقوله تحقیق و توسعه در ایران و امریکا عملا بدان معناست که بودجه اختصاص یافته برای تحقیق و توسعه دفاعی در تهران در قیاس با واشنگتن صفر است.
مقایسه آمار ایران و رژیم صهیونیستی نیز موید این واقعیت است. واقعیت آن است که در ایران و حداقل در 40 سال گذشته، بسیاری از دانشگاهیان و کسانی که در زمینه تحقیق و توسعه فعال بودند، به‌واسطه نوع برخوردهای سیاسی و فرهنگ حاکم بر زندگی ما ایرانیان، از ورود به مبحث دفاعی ابا داشتند و به نوعی جلوی خود را برای ورود به این صنعت می‌گرفتند؛ حال آنکه تحقیق و توسعه در زمینه دفاعی بیش از هر نکته می‌تواند موجبات امنیت کشور را فراهم آورد. ترور چهره‌ای چون محسن فخری‌زاده، هر فرد مستقلی در ایران را باید با این پرسش مواجه کند که چرا این اتفاق رخ داده است. از دید من، هر ایرانی که خواهان ماندگاری ایران است، باید در حد و اندازه خود به صنعت دفاعی کشور خدمت کند. این اقدام بخشی از رفتار وطن‌پرستانه و انسان‌دوستانه است اما عدم تحقق آن، بدان معناست که ما در زمینه فرهنگی با مشکلاتی اساسی مواجه شده‌ایم و تلخ آنکه حاکمیت نیز کمترین تلاش ممکن را برای تغییر فرهنگ ایجاد شده در میان دانشگاهیان انجام داد. البته این مهم به‌معنای عدم حضور چهره‌های دانشگاهی در مقوله تحقیق و توسعه صنایع دفاعی نیست، بلکه اشاره من به فرهنگ ایجاد شده در میان دانشگاهیان است. این عدم استقبال بدان معناست که ما در زمینه علوم نرم و علوم اجتماعی چندان موفق نبوده‌ایم که اگر غیر از این بود، هر ایرانی با هر گرایش فکری و فارغ از نوع نگاهش به اقدامات حاکمیت، تلاش می‌کرد گامی در جهت توسعه امنیت دفاعی خود بردارد. تاریخ ایران می‌تواند درس بزرگی در این زمینه به همه ما دهد. به عنوان نمونه دوران حمله مغول به ایران را درنظر بگیرید. آن زمان نیز سرداران وارسته بسیاری در ایران حضور داشتند که هرکدام می‌توانستند به نوعی مقابل مغول‌ها ایستادگی کرده و از اشغال ایران جلوگیری به عمل آورند ولی اختلافات موجود درون حاکمیت و عدم همراهی آنان با این سرداران وارسته، سبب شد تا مغول‌ها ایران را در اختیار بگیرند و اتفاقا کشتار بزرگی را نیز رقم بزنند. تاریخ درس‌های بسیاری برای همه ما دارد. باید از آن بیاموزیم و مراقب کشور خودمان باشیم اما در این میان از مسوولان که چرا در این 40 سال اخیر، فرهنگ حاکم بر دانشگاه‌ها چنین تغییر یافته است. متاسفانه واقعیت آن است که گروهی که خود را انقلابی معرفی می‌کردند، ضدفرهنگی‌ترین رفتار ممکن را از خود به نمایش گذاشتند؛ رفتاری که سبب شد فرهنگ حاکم بر ایران به عقب بازگشته و ما امروز شاهد جوانانی باشیم که با ریشه و فرهنگ ایرانی خود بیگانه هستند. حال شاید وقت آن باشد که مسوولان با اعمال تفاوت در رویکردهای خود، دوباره جوانان را متوجه اهمیت تحقیق و توسعه در صنعت دفاعی کنند؛ البته با استفاده از راه و رسمی اصولی!