بزرگنمايي:

پیام ویژه - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تایید آن نیست
ندا جعفری/ هر چند قرار بود طرح صیانت از فضای مجازی روز گذشته از سوی مجلسی‌ها بررسی شود، اما به دلیل مخالفت‌های شدید طرح مورد بررسی قرار نگرفت، البته پس از آن برخی رسانه‌ها اعلام کردند این طرح از دستور کار خارج شده و برخی دیگر این خبر را تکذیب کرده و گفتند این طرح همچنان به قوت خود باقی است. با این وجود هنوز خطر فیلترینگ گسترده پس از تصویب این طرح بیخ گوش کاربران فضای مجازی شامل افراد حقیقی، حقوقی و کسب‌و‌کارهای خرد و کلان، وجود دارد. جز محمدجواد آذری‌جهرمی وزیر ارتباطات که در تیر ماه در نامه‌ای به ابراهیم رییسی و محمدباقر قالیباف نسبت به تصویب این طرح هشدار داده بود تعدادی از شرکت‌ها و مجموعه‌های داخلی که از طریق فضای مجازی به فعالیت می‌پردازند نیز در این چند روز نسبت به طرح ساماندهی فضای مجازی ابراز نگرانی کرده و حتی تومارهایی را جهت امضای افراد در فضای مجازی منتشر کردند. روز گذشته نیز سخنگوی کمیسیون فرهنگی درباره این طرح گفته بود که «حدود 14 بار و بیش از 2 هزار ساعت کار کارشناسی انجام شده و اجازه فیلتر اینستاگرام، تلگرام یا توییتر زمانی داده می‌شود که یک پلتفرم داخلی جایگزین آنها شود.» البته که تجربه نشان می‌دهد فیلترینگ پیام‌رسان تلگرام با وجود داشتن پلتفرم داخلی نیز نتوانست از تمایل به استفاده از آن بکاهد. 
طرح صیانت از فضای مجازی دارای ایرادات اساسی است
طرح صیانت از فضای مجازی در چند هفته‌ای که مورد نقد قرار گرفته، علاوه بر ایرادات عمده‌ای که از آن گرفته شده، کسب و کارها را نیز با نگرانی روبه‌رو کرده است. به باور کارشناسان تا 350 هزار کسب و کار خرد در پلتفرم‌ها و به خصوص اینستاگرام مشغول به فعالیت هستند که با فیلترینگ آن، مشکلات عدیده‌ای گریبان آنها را خواهد گرفت و حتی ممکن است به بیکاری حدود 900 هزار نفر بینجامد. رضا الفت‌نسب، عضو هیات‌مدیره اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی معتقد است؛ به این طرح مجلس شبهه وارد است و در این شرایط سخت اقتصادی و با وجود کرونا سیاستگذاران نباید فضای مجازی را محدود کنند.او در این باره به «اعتماد» گفت: گفته شده که طرح صیانت از فضای مجازی برای حقوق کاربران ارایه شده است البته این طرح به اعتقاد ما اصلا شفاف نیست و ایرادات بسیاری هم دارد. او افزود: گفته می‌شود این طرح در کمیسیون فرهنگی مجلس نوشته شده اما این طور که مشخص است این طرح در این کمیسیون هم نوشته نشده و از بخش خصوصی نیز درباره این طرح نظرخواهی نشده است و زمانی که در مجلس مطرح شد و سر و صداهایی به پا کرد، مرکز پژوهش‌های مجلس از بخش کسب و کارهای مجازی هم خواست که نظرات خود را ارایه کنند.این عضو هیات‌مدیره اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی با بیان اینکه در وهله اول باید مشخص شود این طرح را چه کسانی نوشته‌اند، خاطرنشان کرد: پس از مشخص شدن این موضوع در مرحله بعد باید توضیح دهند چرا موضوعی که بیش از 80 میلیون نفر با آن درگیر هستند اینقدر سطحی گرفته شده است؟ او ابراز امیدواری کرد که این طرح به صحن علنی برده شود و در آنجا نمایندگان به آن نظر دهند. 
جای بخش خصوصی در این ابرکمیسیون کجاست؟
الفت‌نسب در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به اینکه مهم‌ترین ایراد این طرح، تشکیل ابرکمیسیونی با 20 نفر نیرو از نیروهای مسلح و قرار است یک نفر هم از سازمان امور صنفی یارانه‌ای در این کمیسیون حضور یابند و رییس این کمیسیون هم از سوی رییس‌جمهور انتخاب می‌شود، گفت: «این اقدام یعنی بروکراسی‌ها بیشتر می‌شود و یک مجوز به مجوزهای دیگر افزوده خواهد شد ضمن آنکه گفته شده خارجی‌ها باید اطلاعات خود را در داخل ایران ثبت کنند و نمایندگی هم داشته باشند و مجوز ایرانی بگیرند. به نظر می‌رسد برخی به دنبال این هستند که در این شرایط ما نیز مانند کشورهای چین، هند، ترکیه و ... نسبت به فعالیت این دسته از پلتفرم‌ها اقدام کنیم که اصلا منطقی به نظر نمی‌رسد.» الفت‌نسب با اشاره به شرایط تحریمی ایران تصریح کرد: «حتی در کشور همسایه ما یعنی عراق هم امروز برای نیروهای ایرانی که برای کسب و کارهای اینترنتی به آنجا رفته‌اند، حساب بانکی باز نمی‌کنند.» این کارشناس حوزه ‌آی‌تی دلیل مخالفت‌ها با این طرح را این‌گونه توضیح داد: «قصد ما از مخالفت با این طرح محدود کردن خدمات داخلی نیست و حتی از این اپلیکیشن‌های با کیفیت بومی حمایت هم خواهیم کرد و معتقدیم باید برای استفاده از آنها فرهنگ‌سازی هم بشود.»
آیا زیرساخت‌های داخلی فراهم است؟
او به بررسی زیرساخت‌های لازم برای اجرایی شدن این طرح نیز اشاره کرد و گفت: «اشکالی ندارد که فردا ایران هم موتور جست‌وجویی مانند گوگل بسازد. در واقع موضوعی که ما به آن ایراد می‌گیریم بحث محدودیت خدمات خارجی است، زیرا زیرساخت‌ها در این زمینه فراهم نشده است.در صورتی که سرویس درستی ارایه شود و مردم نگرانی از افشای اطلاعات‌شان نداشته باشند حتما از آن استفاده می‌کنند.»الفت‌نسب در بخش دیگری از سخنان خود افزود: ما شاهد آن بودیم که اینترنت در سال‌های گذشته در ایران قطع شد و گوگل هم مقطعی در دسترس قرار نداشت. اما واقعا موتورهای جست‌وجوی ایرانی توانستند خدمات خوبی داشته باشند؟ نمونه دیگر یکی از پیام‌رسان‌ها بود، زمانی که تلگرام را مسدود کردند از هم پاشید و سرورهایش توان این حجم از کاربر را نداشت و سیستم نتوانست این پهنای باند را تحمل کند و از مدار خارج شد. این کارشناس فضای مجازی با بیان اینکه به نظر می‌رسد افراد حاضر در مجلس دغدغه این روزهای مردم را ندارند، ادامه داد: مردم امروز به دلیل کم کاری‌های افراد مختلف در دولت‌ها و در حاکمیت به جایی مثل اینستاگرام پناه برده‌اند آن هم برای معاش و بازاریابی. او با بیان اینکه سوال اینجاست که با این طرح صیانت از کدام کاربر می‌شود، گفت: آقایان این سوال را از خودشان پرسیده‌اند که با این اقدام آیا به اقتصاد کمک می‌شود؟ مردم رضایت دارند یا ندارند؟ این کارشناس فضای مجازی با بیان اینکه افرادی که این طرح را نوشته‌اند اصلا دیدی نسبت به کف بازار و اینکه چه اتفاقی برای مردم می‌افتد ندارند، ادامه داد: برخی افراد تنها با تبلیغات در اینستاگرام محصولات خود را عرضه می‌کنند و از این طرح واقعا نگران شده‌اند.
کلیه شرکت‌های خارجی باید مجوز داخلی بگیرند
الفت‌نسب در بخش دیگری از صحبت‌های خود به مفاد و «باید»های این طرح نیز اشاره کرد و افزود: برای خدمات خارجی گفته شده مجوز باید از داخل کشور اخذ شود و اگر خدمات پرداختی داخل این پلتفرم انجام شود و تبلیغاتی قرار است صورت گیرد کمیسیون باید از آن مطلع باشد و به نظر می‌رسد به گونه‌ای این طرح نوشته شده که هیچ شرکتی با این شرایط اقدام نکند.او ادامه داد: این طرح 37 بند دارد که با آن در حوزه‌های مختلف وارد شده‌اند از کودک و خانواده گرفته تا کسب و کار و ... اما به اعتقاد من این طرح شکست خورده است و قابلیت اجرا شدن ندارد. الفت‌نسب گفت: دولت جدید باید بررسی کند که آیا می‌تواند این طرح را اجرا کند یا خیر، ضمن آنکه آقای رییسی همواره درخواست داشت تا مردم او را در شبکه‌های مجازی دنبال کنند و بعید به نظر می‌رسد رویکرد خود را تغییر دهد.این عضو هیات‌مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی در مورد تعداد افرادی که امروز در فضای مجازی مشغول کسب و کار هستند، گفت: با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران اینستاگرام را به رسمیت نشناخته آمارهای دقیقی در دست نیست، اما بر اساس آمارهای غیررسمی حدود 100 هزار فروشنده در این اپلیکیشن مشغول فعالیت هستند که در شرایط پاندمی کرونا در کشور تعداد این افراد بیشتر هم شده است.
چه تعداد در فضای مجازی مشغول کسب و کار هستند؟
الفت‌نسب به تعدادی از سایت‌ها و کسب و کارهایی که در فضای مجازی مشغول به فعالیت هستند نیز اشاراتی کرد و افزود: تعداد افرادی که در بخش سایت‌های رسمی فروش مانند دیجی کالا، اسنپ، تپسی و ... مشغولند هم به 2500 سایت رسمی می‌رسد البته در کنار اینها سایت‌های غیررسمی کسب و کار هم در ایران وجود دارند که به صورت تقریبی بین 40 تا 50 هزار سایت برآورد می‌شود که همه اینها با این طرح مختل خواهند شد زیرا ورودی‌های این سایت‌ها اغلب از گوگل و اینستاگرام و... است. این کارشناس فضای مجازی تصریح کرد: در حال حاضر در چین 44 درصد افراد خرید آنلاین انجام می‌دهند یعنی تقریبا از هر دو نفر، یک نفر آنلاین خرید می‌کند، در ترکیه این عدد 8 درصد است و این عدد در ایران پس از شیوع کرونا به 3،2 درصد رسیده است و باید بررسی شود که این عدد را چگونه افزایش دهند تا حداقل در این بخش شبیه ترکیه شویم نه اینکه کوشش در محدودسازی کنند. او افزود: البته به نظر می‌رسد اگر دولت به این بخش هم ورود پیدا می‌کرد همین رقم 3.2 دهم هم امروز کمتر بود و کسب و کارهای بخش خصوصی خودشان برای این موضوع زحمت کشیدند. گفتنی است؛ طرح جنجالی «قانون حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» قرار بود روز گذشته در صحن علنی مجلس مورد بررسی قرار گیرد، اما به گفته سخنگوی هیات رییسه مجلس روز دوشنبه نوبت به بررسی آن نرسید و احتمال بررسی آن طی یکی، دو روز آینده همچنان به قوت خود باقی است.