بزرگنمايي:

پیام ویژه - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تایید آن نیست
تقی آزاد ارمکی/ جامعه ایرانی درباره انسدادهایی که به‌وجود می‌آید واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهد. واکنش جامعه در انسداد سیاسی معمولا تند و شدید است چون در زمینه‌های سیاسی، نیروی فعال‌سازی برای دوگانه‌سازی و رهبران یا نیروهای اجتماعی سازمان‌یافته برای واکنش سریع وجود دارد. اما وقتی انسدادهای فرهنگی و اجتماعی اتفاق می‌افتد واکنش سریع نداریم و جامعه با تکثر اجتماعی‌ای که دارد مقابل انسداد قرار می‌گیرد و هر گروه اجتماعی به‌نوعی با انسداد به‌وجود‌آمده برخورد می‌کند و راه‌حلی برای خروج از آن می‌یابد. در یادآوری یکی از نمونه‌ها در حوزه اجتماعی می‌توان به ماجرای برخورد با ماهواره اشاره کرد که درنهایت شاهد بودیم که ماجرای برخورد، منتفی و استفاده از این امکان فراگیر شد. درباره طرحی که با عنوان «صیانت از کاربران فضای مجازی» مطرح شده است نیز هیچ اتفاق رادیکالی در ایران رخ نخواهد داد و فقط جامعه مدنی را در فاصله‌گرفتن از نظام سیاسی منسجم‌تر می‌کند. ضمن اینکه هرکدام از گروه‌های اجتماعی، راه متفاوتی برای برون‌رفت از انسداد پیدا خواهند کرد.
به‌عنوان مثال، ثروتمندان با خرید وسایل و تکنولوژی‌های گران‌قیمت نسبت به شکستن قانون اقدام می‌کنند و به‌عنوان مثال اینترنت ماهواره‌ای می‌گیرند. بخش دیگر از جامعه، جنگ و گریز خواهند داشت و دولت و نظام سیاسی وارد مجادله جدیدی با آنها می‌شود؛ البته نه از آن نوع که مردم به کف خیابان بیایند، بلکه در این میان بدون اینکه اعتراض سیاسی شکل بگیرد، شیوه‌های جدیدی برای بی‌خاصیت‌کردن قانون توسط مخترعان داخل ایران، سوداگران و همه آنهایی که در حوزه اقتصاد فنی و تکنولوژیکی رسانه‌ای کار می‌کنند ابداع می‌شود و به‌نوعی طرح موجود را دور می‌زنند، درنهایت هم یک انسجام جدید اجتماعی و فرهنگی شکل می‌گیرد. در این بین، دو توصیه به نظام سیاسی قابل ارائه است: اول اینکه سازماندهی مجدد خود به لحاظ ایده‌هایش که قرار بود در حوزه‌های خدمت‌رسانی، فقرزدایی، پروژه‌های توسعه کشور و... تبلور پیدا کند را شروع کند. نظام سیاسی برود ایده‌های خود را شفاف‌تر و امروزی‌تر کند و مسئله اساسی خدمت را کانون قرار دهد. مجلس هم حاشیه‌ها را رها کند و به‌جای اینکه برای طرح‌هایی از سنخ همین طرح صیانت تلاش کند، بر سامان‌یافتن نظام قانونی در کشور متمرکز شود. توصیه دوم هم اینکه نظام سیاسی، بوروکراسی‌ای را که برای ابزار توسعه درنظر دارد سامان دهد. دولت‌های متعدد ضد‌توسعه آمده‌اند که فقط مصرف‌کننده بوده‌اند نه اینکه جامعه را به سمت توسعه ببرند. بنابراین تلاش دوم نظام سیاسی باید سر و سامان‌دادن به بوروکراسی باشد که البته این وظیفه دولت است.