بزرگنمايي:

پیام ویژه -

پایگاه خبری جماران: هادی طالع خرسند حقوق‌دان و مدرس دانشگاه معتقد است بر اساس منشور ملل متحد، دولت‌ها حق دفاع مشروع دارند و حقوق بین‌الملل این دفاع مشروع را مجاز دانسته است و معتقد است اصل ضرورت باید آخرین راهکار باشد یعنی این که استفاده از ابزارهای دیگری را انجام دهیم و وقتی که نتیجه نگرفتیم می‌توانیم بر اساس اصل ضرورت، اقدام متقابلانه و دفاع مشروع را انجام دهیم.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با هادی طالع خرسند در پی می‌آید:
اخیرا و بعد از تسلط آذربایجان بر منطقه قره باغ، شواهد زیادی به دست ما رسیده است که رژیم صهیونیستی کمک‌های زیادی از طریق ترکیه به آذربایجان کرده است، با توجه به شواهد موجود از حضور و فعالیت رژیم صهیونیستی در خاک آذربایجان آیا ایران حق دفاع متقابل دارد و می‌تواند در مجامع بین‌المللی از آذربایجان به عنوان کشوری که در خاک خود به دشمن ما پایگاه داده است شکایت کند؟
در حقوق بین‌الملل چیزی به نام قوه قضاییه واحد نداریم و این که در شرایط کنونی اگر موضوع شکایت از آذربایجان احراز شود به نظر دور از انتظار است.
اما باید بدانیم اقدامات ایران و رزمایشی که در منطقه شمال غرب صورت گرفت در بازه زمانی موجود مناسب‌ و یک نمایش قدرت توسط جمهوری اسلامی ایران است که می‌تواند در قدم اول تأثیرگذارترین پاسخ باشد.
براساس شنیده‌ها درحین جنگ سال گذشته در منطقه قره‌ باغ و بعد از آن، حدود 1000 نیرو صهیونیستی و همچنین 1800 نیروی داعش که برای جنگ قره‌ باغ به آذربایجان آمده بودند هنوز در منطقه وجود دارند.
مورد دیگر این که گویا بر اساس توافق میان رژیم صهیونیستی و آذربایجان بعد از پیروزی آذربایجان بر ارمنستان قرار بر این است که آذربایجان امکانات و شرایطی را برای اسرائیل فراهم کند تا بتواند از طریق آذربایجان به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله کند.
نکته‌ای که باید بدانیم این است که بر اساس منشور ملل متحد، دولت‌ها حق دفاع مشروع دارند و حقوق بین‌الملل این دفاع مشروع را مجاز دانسته است
بر اساس بند 4 ماده 2 منشور از «اصل منع توسل به زور» نام برده شده است اما حق دفاع مشروع استثنایی بر بنده 4 ماده 2 منشور است، یعنی دولت‌ها می‌توانند در شرایطی از نیروهای نظامی استفاده کنند.
در حقوق بین‌الملل بحث دفاع مشروع بر اساس سه اصل قابلیت اجرا دارد: «اصل ضرورت»، «اصل تناسب» و «اصل فوریت»، یعنی این که دفاعی که صورت می‌گیرد بر اساس ضرورتی که ایجاب می‌کند باشد، نکته دوم دفاعی که انجام می‌شود متناسب با حمله‌ای باشد که انجام شده است و همچنین در یک فوریت زمانی خاصی باشد.
اصل ضرورت باید آخرین راهکار ما باشد یعنی این که استفاده از ابزارهای دیگری را انجام دهیم و وقتی که نتیجه نگرفتیم می‌توانیم بر اساس اصل ضرورت، اقدام متقابلانه و دفاع مشروع را انجام دهیم.
نکته‌ی مهمی که از لحاظ حقوقی در دفاع مشروع اهمیت دارد «اصل هدف‌گیری» است یعنی صرفا به مکان و نیروهایی که در تخاصم با ما هستند حمله و یا پاسخ داده شود.
می‌توانیم در شورای امنیت درخواست تشکیل جلسه فوری داشته باشیم
به نظر شما از نظر حقوق بین الملل اگر مسئله به مجامع بین المللی کشیده شود از چه طریق میتوان دادخواهی کرد و نظر شما درباره روشهای پاسخ به رفتار غیر دوستانه جمهوری آذربایجان چیست؟
ما می‌توانیم در شورای امنیت درخواست تشکیل جلسه فوری داشته باشیم ولی این نکته را باید مد نظر داشت که آذربایجان کشوری با مساحت یک-بیستم مساحت جمهوری اسلامی ایران است و اگر این موضوع را در مجامع بین‌المللی مطرح کنیم از لحاظ ژست سیاسی و حتی اندازه طرف مقابل برای ما جالب نباشد و نباید وزن پایین کشور آذربایجان را در قیاس با کشور ایران قرار دهیم.
با تغییر سفیر آذربایجان در پی حواشی دیدار با سفیر بریتانیا در ایران چیزی که قابل توجه بود این بود که استوارنامه سفیر جدید آذربایجان که باید توسط رئیس جمهور ایران تحویل گرفته می‌شد توسط وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران از سفیر جدید آذربایجان دریافت شد که این در عرف دیپلماتیک مرسوم نیست و در واقع یک ضرب شست بود و تا حدودی وزن و اندازه کشور آذربایجان را به آن ها گوشزد کرد و من معتقد هستم که باید در تیم دیپلماتیک ایران در کشورهای آذربایجان و ترکیه و حتی ارمنستان تجدید نظر اساسی صورت بگیرد.
کشورهایی سکولاری مانند ترکیه و آذربایجان بسیار وابسته به اقتصاد و روابط تجاری هستند و ما می‌توانیم در مسائل اقتصادی و تجاری با این کشورها تجدید نظر اساسی انجام دهیم. هرچند که به ضرر ایران باشد اما منافع امنیتی بسیار بالاتر و مهم‌تر از منافع اقتصادی است.
من در اخبار خواندم که الهام علی اف تیم محافظتی خود را چهار برابر کرده است و این نشان دهده احساس ترس و خطری است که درون دولت‌مردان آن ها وجود دارد.
اخیرا مطرح شده است که ایران با ارمنستان پیمان دفاعی و امنیتی منعقد کند و این می‌تواند تاثیر مثبتی و وزن ژئوپلیتیکی ایران داشته باشد.
حتی صحبت‌هایی از پیوستن نخجوان به ایران مطرح است از آنجایی که حدود یک دهه قبل دولتمردان محلی منطقه خودمختار نخجوان درخواست پیوستن به جمهوری اسلامی ایران را مطرح کردند، این اقدام نیز می‌تواند تاثیر بسیار مهمی بر رفتار غیر دوستانه جمهوری آذربایجان داشته باشد و بسیاری از نقشه‌های شوم کشورهای منطقه بر علیه جمهوری اسلامی ایران خنثی شود.
ایران مهم ترین قدرت منطقه‌ای است
با توجه به تغییرات مرزی و سرزمینی در منطقه قفقاز جنوبی به خصوص قره باغ آیا ایران باید منتظر نهایی شدن قلمرو و حاکمیت مرزی در آن سوی مرزهای خود باشد یا این که با توجه به منافع ملی خود فشارها را بر کسانی که سعی دارند همسایگان مرزی ایران را تغییر دهند بیشتر کند؟
مادامی که بخواهیم جنبه انفعالی داشته باشیم یعنی منتظر باشیم تا ببینیم چه اتفاقاتی رخ می‌دهد و براساس آن استراتژی خود را طراحی نماییم این اقدامی کاملا اشتباه و خطا است و ممکن است قابل جبران نباشد، ایران مهم ترین قدرت منطقه‌ای است و در شرایطی قرار دارد که می‌تواند برای بسیاری از کشورهای منطقه تصمیم گیری کند. بر اساس حقوق بین‌الملل ایران هم می‌تواند اقدام پیش دستانه و هم اقدام پیش گیرانه در مقابل رفتارهای خصمانه و اقدامات علیه امنیت ملی خود انجام دهد.
به عنوان سوال آخر رژیم صهیونیستی چه برنامه‌ها و اهدافی از حضور و همچنین ایجاد روابط با آذربایجان دارد؟
از زمان جنگ‌هایی که در سال 2006 به بعد میان رژیم صهیونیستی با فلسطین و لبنان رخ داد، کشورهای محور مقاومت عمق استراتژیک رژیم صهیونیستی را تحت‌الشعاع قرار دادند و به نوعی نشان داده شد که می‌توان در جای جای اسرائیل اقداماتی که لازم باشد انجام شود.
در مقابل آن ها هم شروع کرده‌اند در نزدیکی مرزهای ایران اقدامات خاصی را انجام دادند، که یکی از آن ها ایجاد رابطه با جمهوری‌های قفقاز بود به عنوان مثال می‌توان به توسعه نفوذ علمی و فرهنگی در جمهوری‌های قفقاز جنوبی، گسترش و تبلیغ هنر جامعه رژیم صهیونیستی، نفوذ در جامعه جوانان و احداث آموزشگاه‌ها، بیگانه سازی جامعه آذری با هویت فرهنگی و دینی شیعه و متقابلا ایرانی تاریخی خود، تقویت جامعه یهودیان در آذربایجان؛ برای مثال نخست وزیر کشور آذربایجان یک یهودی است و تأمین امنیت خطوط لوله نفت آذربایجان به گرجستان اشاره کرد.