پیام ویژه - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
برخی نمایندگان مجلس واکنشها و ادبیات عجیبی در قبال توافق ایران و آژانس هستهای داشتهاند؛ از آرزوی سفر گروسی به ایران برای دستگیری و اعدام تا تهدید و خط و نشان و شروط عجیب برای دولت پزشکیان. این نمایندگان چه کسانی و به دنبال چه چیزی هستند؟
بازار

سیما پروانهگهر | صدای مخالفت با توافق ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی دوباره از مجلس دوازدهم بلند شده است. مخالفتهایی از چهرههای مشخصا تکراری که پیش از این در گروه منتقدان دولت پزشکیان، منتقدان حضور عراقچی به عنوان وزیر امور خارجه و سکانداری علی لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی بودند.
امروز این اظهارات چند نکته کلی را روشن میکند. نخست تاکید این نمایندگان بر این مساله که این توافق خلاف قانون مجلس است. استدلال این گروه این است که در متن مصوبه قید شده «تا حصول اطمینان ایران نباید به بازرسان آژانس اجازه ورود به کشور را بدهد.» انتقاد این نمایندگان از این جهت که میگویند این حصول اطمینان در شرایط فعلی رخ نداده و نباید این توافق منعقد میشده است.
فارغ از تفسیر اختیارات قانونی مجلس شورای اسلامی در قانون اساسی آنچه روشن است مساله کیفیت قانوننویسی است. قانونگذاری یعنی مجلس دوازدهم با قید یک عبارت کلی در زمینه حدودگذاری برای وزارت امور خارجه و قید عبارتی مبهم مبنی بر حصول اطمینان در حقیقت تنها مستندی قانون تهیه کرده است که هر زمان بتواند نوع واکنش خود نسبت به توافقات را تنظیم و توجیه کند. در متن قانون مصوب مجلس در این زمینه هیچ توضیحی درباره مولفهها یا شاخصههای حصول این توافق ارائه نشده است جز اینکه قیدی مبنی بر موافقت شورای عالی امنیت ملی مورد تاکید قرار گرفته است.
بخشی از نمایندگان نیز این مساله را مورد تاکید قرار دادهاند که باید موافقت و مجوز شورای عالی امنیت ملی جلب میشده است. عجیبتر اینکه این نمایندگان مجلس میگویند مجوز شعام کسب نشده اما خود شعام در این زمینه بیانی نداشته است. این تضاد و روایتهای نمایندگان در این زمینه همخوانی طنزآمیزی با ویدیوی منتشر شده روزهای اخیر در فضای مجازی دارد. تصویری از عباس عراقچی و علی لاریجانی در دیدار اخیر رهبری با هیات دولت چهاردهم. وقتی سلامی، خبرنگار صداوسیما سمت این دو چهره میرود و میپرسد بین شورای عالی امنیت ملی و وزارت امور خارجه هماهنگی بر قرار است و عراقچی میگوید بله حتما هر دو متعلق به یک نظام هستیم. لاریجانی هم با کنایه به خبرنگار صداوسیما میگوید: چرا نباید باشد؟! مطالبتان درست از آب در نیامد؟!»
کنایهها به علی لاریجانی و ماجرای رسیدن به حساب گروسی
تعدادی از واکنشها به توافق ایران و آژانس با کنایهگویی به علی لاریجانی گره خورده است. لاریجانی در ایام جنگ 12 روزه در گفتوگویی با صداوسیما از رفتار و گزارش غیرواقعی آژانس انرژی اتمی در قبال فعالیتهای هستهای ایران انتقاد کرد و آن را زمینهساز حمله اسراییل به ایران خواند. در این گفتوگو لاریجانی میگوید باید زمانی به حساب اینها - گروسی و آژانس انرژی اتمی - رسید.
بعد از توافق ایران و آژانس تعدادی از چهرههایی که مشخصا پیش از این نیز با لاریجانی موضعگیریهای سیاسی روشنی داشتند از این توافق انتقاد کرده و این گفته لاریجانی را چاشنی انتقاد خود قرار دادند.
علیاکبر رائفیپور، مدیر موسسه مصاف با اشاره به توافقنامه بین ایران و آژانس اتمی بینالمللی، در شبکه اجتماعی ایکس با انتشار تصویری از حسنعلیخان گَروسی ملقب به امیرنظام گروسی نوشت: احتمالا منظورشون این بوده به حساب حسنعلیخان گَروسی برسند!
حمید رسایی، نماینده مجلس در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «به عنوان نماینده مردم از دیشب پیگیرم تا از محتوای توافق با آژانس اطلاع پیدا کنم و بتوانم درباره آن قضاوت کنم. تا الان نمایندگان اطلاعی ندارند! اطلاعرسانی فقط از جانب گروسی جاسوس انجام میشه. دبیرخانه شعام که قرار بود بعد از جنگ به حساب گروسی برسد، زبان ندارد؟! وزارت خارجه هم همینطور!»
امیرحسین ثابتی نیز در مطلبی از کلیت این توافق انتقاد کرده و در بخش پایانی مطلب خود خطاب به جناب لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ما منتظر تحقق وعده جنابعالی در رسیدن به حساب گروسی هستیم. اگر وسط جنگ برای آرامسازی افکار عمومی و جمع کردن لایک در فضای مجازی آن حرف را زدید که هیچ ولی اگر به آن حرف پایبند هستید، بسمالله! مجلس از شما حمایت خواهد کرد. محمدمنان رییسی، نماینده قم و رییس ستاد جلیلی در استان قم در سال 1403، در شبکه اجتماعی خود در فضای مجازی نوشت: «چه کسی به حساب چه کسی رسید؟! به فاصله 80 روز بعد از این توییت، وزیر خارجه ما با جناب گروسی توافق کردند تا دوباره بازرسیهای آژانس در ایران از سر گرفته شود! به نظرتان با این اوضاع، چه کسی به حساب چه کسی رسید؟! اگر از اول قرار بود با این جاسوس توافق کنید چرا او را تهدید توخالی کردید؟! زیاده عرضی نیست جز این آیه شریفه: «یا أیها الذِین آمنُوا لِم تقُولُون ما لا تفْعلُون»: ای کسانی که ایمان آوردهاید، چرا چیزی میگویید که عمل نمیکنید؟!» (صف/2) .» این اظهارات البته با واکنش منصور حقیقتپور، مشاور علی لاریجانی نیز روبهرو شده و او در توییتی نوشته است: «جناب ثابتی! بنده میدانم که شما سواد امنیتی، نظامی ندارید. بنابراین در جریان باشید در علوم دفاعی و امنیتی دو مفهوم قدرت و مانور قدرت داریم و مانور قدرت عموما کارساز است. جنس نظر لاریجانی به گروسی از نوع مانور قدرت است. پشت میکروفن سه درصدی نمیتوان مانور قدرت داد...»
شریعتمداری و درخواست اعدام برای گروسی
درست در روزهایی که توافق بین ایران و آژانس شکل گرفت، حسین شریعتمداری، مدیرمسوول روزنامه کیهان، در گفتوگو با شبکه فرانس 24 عربی میگوید: «چرا پس از حمله امریکا و اسراییل به ایران و بهخصوص به تاسیسات هستهای ایران، ایران با آژانس بینالمللی برای بازرسی از تاسیسات اتمیاش همکاری نمیکند؟ آیا ایران چیزی برای از دست دادن دارد؟ چرا باید اجازه بدهیم وقتی که امریکاییها برخلاف قوانین تصریح و تاکید شده آژانس بینالمللی انرژی اتمی به سه تا از مراکز هستهای ما حمله نظامی میکنند. میدانید که حمله نظامی به مراکز هستهای ممنوع است. وقتی آنها دست به این کار میزنند و از این خط قرمزها عبور میکنند چرا باید به همکاری با آژانس ادامه بدهیم؟ ما معتقدیم که باید از انپیتی خارج بشویم و دلیلی ندارد که ما در آن باشیم اما از طرف دیگر اسناد فراوانی هم هست که نشان میدهد آقای گروسی عامل اسراییل و موساد است. ما بارها این را مطرح کردیم و ایشان هیچ پاسخی برایش نداشته است. ایشان تمام اطلاعات دانشمندان هستهای ما را به موساد میدهد و خودش هم اعتراف کرد که اسراییل اینها را در اختیار دارد. اسراییل از کجا این اطلاعات را گرفته است؟ غیر از این است که در اختیار گروسی و آژآنس بینالمللی بوده است.»
روزنامه کیهان در تیرماه سال جاری نیز در مطلبی نوشته بود که اسناد مختلفی بر این اساس وجود دارد که گروسی جاسوس موساد است و باید هنگام ورود به ایران به جرم جاسوسی و مشارکت در قتل ایرانیان محاکمه و اعدام شود.
آرزویهای نماینده مجلس برای سفر گروسی به ایران
یکی از عجیبترین واکنشها به توافق ایران و آژانس اظهارات یکی از نمایندگان مجلس دوازدهم درباره رییس این نهاد بود. سیدجواد حسینیکیا، عضو کمیسیون صنایع مجلس دوازدهم درباره توافق ایران و آژانس در مصر چند نکته را مطرح کرده.
او ابتدا این توافق را «برخلاف قانون مجلس درباره تعلیق همکاریها با آژانس بینالمللی انرژی اتمی» توصیف و تصریح کرده است که «وزارت خارجه قانون مجلس را نادیده گرفته و تفاهماتی که در این زمینه صورت گرفته، فراتر از اختیارات وزارت خارجه است. چرا که قانون مجلس تصریح دارد هر توافقی با آژانس باید با موافقت شورای عالی امنیت ملی انجام شود.» این نماینده مجلس مشخصا اشاره یا توضیحی بر این اساس نداشته که چه مستندی درباره مخالفت شورای عالی امنیت ملی با این توافق دارد؟
بنا بر روایت دیدهبان ایران، او همچنین در واکنش به اظهارات اخیر مدیرکل آژانس که خواستار آن شده بود که به بازرسان برای بازدید از مراکز هستهای بمباران شده دسترسی داده شود، اظهار داشت: یکی از نگرانیهای ما این است که وزارت خارجه با آژانس تفاهم کند که چنین دسترسیهایی به بازرسان آژانس داده شود. ظاهرا چنین دسترسیهایی طبق توافق و بر اساس اظهارات گروسی چنین دسترسیهایی داده شده است. طبق قانون مجلس، آژانس حق ندارد تا زمانی که درباره امنیت سایتها و دانشمندان هستهای ایران تضمین بدهد، از مراکز اتمی ما نظارت کند. این در حالی است که مدیرکل آژانس در سخنان اخیر خود مدعی شده که پادمانهای نظارتی قبلی بر ایران باید سر جای خود باقی بماند که این یک گام فراتر از قانون مجلس است.
نکته قابل توجه در این گفتوگو اما ادبیات و روایت این نماینده مجلس درباره تمایلات و دیدگاههایش برای برخورد با رییس سازمان انرژی اتمی است. حسینیکیا درباره ابراز تمایل گروسی برای انجام سفر به تهران نیز گفت: اتفاقا ما هم دوست داریم که ایشان به ایران بیاید و قوه قضاییه ما او را دستگیر خواهد کرد.
خط و نشانها برای عراقچی
بخش دیگری از واکنشها به خط و نشان کشیدن برای وزیر امور خارجه معطوف است. سیدمحمود نبویان، نماینده نزدیک به سعید جلیلی در شبکه اجتماعی ایکس که از مطرحترین چهرههای مختلف هر گونه مذاکره و توافق با غرب است نیز در مطلبی در کانال تلگرامی خود نوشت: توافق آقای عراقچی با گروسی جاسوس و منحوس که مسبب شهادت صدها تن از فرماندهان، دانشمندان و هموطنان ما بوده، به هیچوجه مورد قبول نیست. و نقض صریح منافع ملت و استنکاف از قانون مجلس بوده و حکم آن روشن است. این توافق یعنی دستیابی دشمن به اطلاعات مراکز هستهای و زمینهساز جنگ بعدی.
حمید رسایی، نماینده تهران نیز در مجلس در واکنش به توافق جدید ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: توافق عراقچی با آژانس قاعدتا بر اساس چارچوبهای تعیین شده شورای عالی امنیت ملی است. اما برای این شکل از حکمرانی متأسفم که هیچ اهمیتی برای افکارعمومی خودش قائل نیست! قاعدتا پیش از این توافق، باید اطلاعرسانی لازم توسط نهادهای داخلی صورت میگرفت تا روایت اول در اختیار دشمنان ما نباشد!
امیرحسین ثابتی، نماینده مجلس در کانال تلگرامی خود نوشت: توافق عراقچی با گروسی برای همکاری مجدد با آژانس اولا خلاف منافع ملی، ثانیا زمینهساز حمله مجدد به ایران و ثالثا نقض مصوبه مجلس است. خلاف منافع ملی است چون بعد از حمله اسراییل به ایران، این آژانس بود که به دنبال کسب اطلاعات از آخرین وضعیت اتمی ایران بود و حضور مجدد جاسوسان آژانس و بازرسی از سایتهای هستهای ایران، منافع آژانس را تامین میکند اما هیچ منفعتی برای ایران نخواهد داشت.
این توافق نقض صریح قانون مجلس در تعلیق هرنوع همکاری با آژانس است. اگرچه اشکال قانون مجلس این بود که نام شورای عالی امنیت ملی را در متن قانون آورده بود و همین مساله باعث دور خوردن قانون مجلس شده اما در همان قانون آمده که اطمینان از تحقق شروط مجلس «پس از گزارش سازمان انرژی اتمی با تصویب شورای عالی امنیت ملی» خواهد بود. در غیر این صورت عوامل چنین توافقی «مجرم» هستند. لذا از طریق کمیسیون اصل 90 مجلس این مساله را پیگیری و نتیجه آن را به مردم اطلاعرسانی خواهم کرد.
رجانیوز که توسط میثم نیلی برادر داماد ابراهیم رییسی اداره میشود به توافق با آژانس بینالمللی انرژی اتمی واکنش نشان داد. این پایگاه خبری با انتشار تصاویری از فرماندهان ترور شده در نخستین شب حمله اسراییل به ایران نوشته است: «نتیجه اعتماد دفعه قبل به گروسی.»
کامران غضنفری، نماینده تهران در شبکه اجتماعی خود در فضای مجازی نوشت: «یا تمام اظهارات گروسی را علنی تکذیب میکنید و متن توافقنامه را در اختیار نمایندگان مجلس قرار میدهید یا خودتان را برای استیضاح آماده کنید. والسلام.»
او همچنین در پست دیگری نوشت: «چنانچه متن توافق را فورا در اختیار نمایندگان مجلس قرار ندهید، به حول و قوه الهی استیضاح آقای عراقچی را به جریان خواهیم انداخت. ما بر سر منافع ملی با هیچ احدالناسی شوخی نداریم.»
علیاصغر نخعیراد، نماینده مشهد و از چهرههای نزدیک به سعید جلیلی نیز در فضای مجازی نوشت: «جناب دکتر عراقچی بعید است که توافق شما با گروسی، وفق قانون تعلیق همکاری با آژانس باشد و منتظر میمانیم تا از مفاد آن مطلع شوی. اگر قبل از خشک شدن مهر قانون، آن را زیر پا گذاشته باشید، عواقب آن دامنگیرتان خواهد شد!»
منوچهر متکی، وزیر امور خارجه دولت محمود احمدینژاد و نماینده فعلی مجلس نیز در گفتوگویی با اشاره به توافق ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی درخصوص چارچوب جدید تعاملات فی مابین با بیان اینکه «برای اظهارنظر و ارائه ارزیابی درباره توافق اخیر در قاهره بین وزارت امور خارجه و آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید جزییات توافق را ملاحظه نمود» اظهار کرد: نکتهای را باید اشاره کنم و آن، این است که اظهارات زودهنگام دستگاه دیپلماسی در پی مصوبه مجلس شورای اسلامی پیرامون امکان همکاری با آژانس و متعاقبا آغاز تحرکات عملی از جمله دیدار و گفتوگوها، تنظیم سفر بازرسان آژانس به ایران و اعلام توافق با آژانس تنها در یک صورت قابل توجیه و دفاع است که دستاورد و ما به ازای جدی در راستای منافع جمهوری اسلامی داشته باشد.»
بنا به روایت ایسنا، وی تاکید کرد: این دستاورد در دو حوزه باید بروز یابد؛ اولی، تصحیح رفتار و تغییر رویکرد عملی آژانس از جمله محکومیت حمله رژیم صهیونی و امریکا به تاسیسات هستهای کشورمان و اخراج یا تنبیه عوامل آژانس که اطلاعات محرمانه هستهای ما را به امریکا و رژیم صهیونیستی انتقال دادهاند و دومی، تصمیم سه کشور اروپایی در اعلام انصراف از عملیاتی کردن اسنپبک یا همان ابزار ماشه است.»
این نماینده مجلس ادامه داد: «دلیل این مطالبه نیز روشن است؛ چرا که سه کشور اروپایی بعد از مصوبه مجلس شورای اسلامی، بیشترین فشار سیاسی را برای از سرگیری بازرسیهای آژانس در اجرای سیاست امریکا و رژیم صهیونیستی داشتهاند.»
مجید دوستعلی، نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی در یادداشتی در این باره نوشته است: واژه «حصول اطمینان» از تحقق شروط در بند اول قانون با تشخیص شورای عالی امنیت ملی است؟ آیا این اطمینان حاصل است؟ و شورای عالی امنیت ملی این تشخیص را داده است؟ واژه «حصول اطمینان» درتحقق شروط بند دو نیز منوط به تشخیص شورای عالی امنیت ملی میباشد، سوال این است آیا این تشخیص حاصل شده است؟ در تبصره یک این قانون اطمینان از تحقق شروط مذکور را پس از گزارش سازمان انرژی اتمی با تصویب شورای عالی امنیت ملی، محرز میداند. لطفا به این واژه دقت کنید «تصویب شورای عالی امنیت ملی» خوب است به ذیل متن اصل 176 قانون اساسی مبنی بر اعلام قاعده برای لازمالاجرا شدن مصوبات شورای عالی امنیت ملی توجه شود: «مصوبات شورای عالی امنیت ملی پس از تایید مقام رهبری قابل اجرا است» با وصف فوق، توافق با حصول شرایط قانونی قابل اعتنا است و هر توافقی که معیارهای مذکور در قانون مجلس در تعلیق همکاری با آژانس را نداشته باشد، قابلیت اجرا ندارد. علاوه که تبصره قانون مذکور برای انجام یا ترک فعلی که موجب عدم اجرا یا اجرای ناقص تکلیف مقرر در این قانون شود مجازات تعیین کرده است.
موضوع انتشار مستندات توافق
محور دیگری که در صحبتهای منتقدان این توافق مطرح است، انتقاد از عدم انتشار جزییات این توافق است. مشخصا حمید رسایی بابت عدم انتشار جزییات توافق برای حکمرانی ابراز تاسف کرده است. امیرحسین ثابتی روز گذشته با انتشار فیلمی از اظهارات عباس عراقچی در برنامه گفتوگوی ویژه خبری، در کانال تلگرامی خود به اظهارات او واکنش نشان داد و نوشت: آقای عراقچی! متن توافق را منتشر کنید تا مشخص شود چه کسی درست میگوید.
ثابتی همچنین مدعی شده است که «عراقچی پنجشنبه شب در صداوسیما گفت که متنی را که دو هفته قبل درباره توافق ایشان با آژانس منتشر کردم با متنی که نهایتا با گروسی امضا کرده تفاوت دارد! به ایشان پیشنهاد میکنم برای پایان دادن به حرف و حدیثها، متن نهایی با آژانس را منتشر کند چون وقتی متن نهایی و مفاد آن را گروسی که جاسوس اسراییلیهاست در اختیار دارد، دیگر محرمانگی بیمعنی است و مردم ایران نامحرمتر از گروسی نیستند.»
این نماینده نزدیک به سعید جلیلی در بخش دیگری از مطلب خود نوشته است: «باتوجه به سابقه بد برجام و نقشآفرینی آقای عراقچی در آن توافق، بنده نسبت به توافق ایشان با گروسی نیز بسیار بدبین هستم و همانطور که در زمان برجام نیز ایشان با خلافگوییهای متعدد میگفت متن نهایی توافق (برجام) با فکتشیت و تفسیر امریکاییها فرق دارد اما نهایتا همان حرفهای امریکا درست از آب درآمد، امروز هم معتقدم متاسفانه احتمال درستتر بودن ادعای گروسی درباره متن نهایی بیشتر است. بازهم تکرار میکنم نمایندگان مجلس در جریان این توافق مشکوک نیستند و متن آن را منتشر کنید.»

عراقچی درباره متن سند توافق ایران و آژانس چه گفته بود؟
عباس عراقچی وزیر خارجه در برنامه گفتوگوی ویژه خبری در صداوسیما متنی که به عنوان متن توافق با آژانس در اختیار برخی نمایندگان مجلس قرار گرفته است را تکذیب کرده بود. او درباره متنی که با عنوان متن توافق در دست برخی نمایندگان مجلس قرار گرفته است، گفت: من دقیقا نمیدانم این متن از کجا و چگونه به دست آنان رسیده، اما آنچه ارائه کردهاند ظاهرا یکی از متون اولیهای بوده که از سوی آژانس مطرح شده بود؛ اگر درست متوجه شده باشم.
او در خلال این مصاحبه میگوید که « در ابتدای هر مذاکره، طرفین متونی ارایه میکنند که معمولا حداکثری است و همه خواستههایشان را در بر میگیرد. سپس در طول روند مذاکره این متون بارها اصلاح میشود، تا جایی که منافع هر طرف تا حد امکان تأمین گردد. بنابراین، متن اولیه با متن نهایی معمولا تفاوت بسیار زیادی دارد.
در همین گفتوگو عراقچی ضمن تکذیب آنکه متن ارایه شده، متن توافق با آژانس است تلویحا به ثابتی طعنه میزند و میگوید: « اگر آنچه دوستان منتشر کردهاند واقعا همان متن اولیه آژانس باشد، اصلا ملاک قضاوت نیست؛ چراکه متن نهایی که اکنون به توافق رسیدهایم، تفاوتی بنیادین با آن دارد. جای تعجب است که برخی صرفا به انتشار آن پیشنویس بسنده کردهاند. اگر واقعا به متون دسترسی دارند، بهتر است متن نهایی را به دست آورند و خودشان مقایسه کنند.جای پرسش دارد که چگونه چنین متونی منتشر میشود و هر کسی بهراحتی ادعایی در این باره مطرح میکند. آنچه میتوانم با اطمینان عرض کنم این است که متن نهایی همین است که خدمت شما ارائه شد. در آن، تمام دغدغهها و نکات مورد نظر ما رعایت شده و تمامی مواردی که مجلس شورای اسلامی در مسیر همکاری با آژانس مشخص کرده بود، لحاظ گردیده است.» این اظهارات عراقچی در حقیقت به اظهارات امیرحسین ثابتی در تذکریاست که در صحن مجلس گفته بود: متن مدالیته بین آژانس و وزارتخارجه امروز به دستم رسید و آن را خواندم، این متن فاجعه است و باعث حمله دوباره به ایران میشود. طبق ادعای او، طبق این متن وزارتخارجه قول داده ایران اطلاعات اتمی قبل و بعد از حمله اسراییل را به آژانس بدهد! تا دفعه بعدی اسراییل دقیقتر موشک بزند.
در دنیای موازی مجلس دوازدهم چه خبر است
در دنیای موازی نمایندگان نزدیک به جبهه پایداری و سعید جلیلی، نباید توافقی تازمان حصول اطمینان آنها منعقد میشده است. حصول اطمینان نیز از نظر آنها بعد از بازداشت گروسی در ایران و محاکمه او است. تصویری که بیشتر شبیه تصورات و روایتهای ساخته شده توسط هوش مصنوعی از دنیای موازی با دنیای واقعی در عرصه سیاست ورزی است.