پیام ویژه - فارس / با افزایش انتقادها از سیاست‌های اسرائیل در فلسطین، پایگاه سنتی این رژیم در آمریکا دچار بحران شده است؛ حتی چهره‌های راست‌گرای مذهبی که دهه‌ها از اسرائیل حمایت می‌کردند، حالا در حال بازنگری در مواضع خود هستند.
حدود سه ماه پیش «تاکر کارلسون»، چهره مشهور آمریکایی و از چهره‌های شاخص جریان راست افراطی، برنامه عجیبی را در پادکست هفتگی خود با نام «تاکر کارلسون شو» پخش کرد. در این برنامه، کارلسون مهمان ویژه‌ای داشت: یک راهبه مسیحی آمریکایی به نام «مادر آگابیا»، زنی از خانواده‌ای یونانی‌تبار و شخصیتی شناخته در کلیسای اردتدوکس یونان، آگابیا بعدها به راهبه‌ای در کلیسای ارتدوکس روسیه (خارج از روسیه) تبدیل شد. گفت‌و‌گوی او در این برنامه در حالیکه بازتاب گسترده‌ای در جهان غرب داشت، موجب خشم و عصبانیت حامیان اسرائیل از او شد. این راهبه با صدایی آرام اما قاطع از زاویه‌ای تازه برای مخاطب مسیحی غربی سخن گفت: زاویه‌ای دینی و وجدانی. او خطاب به مسیحیان مذهبی آمریکا گفت که حمایت از اسرائیل تنها پشتیبانی از اشغال و ظلم علیه مسلمانان نیست، بلکه در واقع پشتیبانی از «دولتی اشغالگر است که با خودِ مسیحیان نیز دشمنی می‌ورزد و آنان را سرکوب می‌کند». آگابیا با اشاره به سال‌های زندگی‌اش در فلسطین گفت که مسیحیان فلسطینی همان درد و رنجی را تحمل می‌کنند که به مسلمانان تحمیل می‌شود و حتی برای انجام اعمال دینی یا دیدار با بستگانشان نیز با موانع شدیدی روبه‌رو هستند. او از مواردی سخن گفت که در آن‌ها کشیشان بیمار فلسطینی اجازه رفتن به بیمارستان برای درمان نیافتند. آگابیا یادآور شد که جمعیت مسیحیان فلسطینی از زمان تأسیس اسرائیل در سال 1948 به‌شدت کاهش یافته و علت آن، سیاست‌های تبعیض‌آمیز رژیم اشغالگر است.
بازار
عکس: راهبه آگابیا استفانوبلوس
او آشکارا از نظام «آپارتاید» اسرائیل در اراضی اشغالی انتقاد کرد و حتی تا حدی از مقاومت فلسطینی دفاع نمود. به گفته او، آنچه در سرزمین‌های اشغالی می‌گذرد «تروریسم اسلامی» نیست، چنان‌که رسانه‌های آمریکایی می‌گویند، بلکه اشغال و ظلمی است که مردم در برابرش مقاومت می‌کنند. او از مسیحیان غربی خواست این درگیری را به‌عنوان نبردی میان اسلام و یهودیت نبینند. راهبه آمریکایی وضعیت نوار غزه را نیز توصیف کرد و گفت که این منطقه در بیست سال گذشته به زندانی بزرگ تبدیل شده است. اسرائیل با محاصره خود، راه هرگونه رشد اقتصادی را بسته و حتی دانشجویانی را که برای تحصیل در غرب بورسیه گرفته‌اند، از خروج منع می‌کند. او با لحنی آرام اما قاطع یادآوری کرد که تبلیغات رسانه‌ای در آمریکا درباره مقاومت فلسطینی پر از دروغ و تحریف است. به گفته او، مردم را فریب داده‌اند تا باور کنند اگر مقاومت اسرائیل را شکست دهد، دشمن بعدی‌اش مردم آمریکا خواهند بود؛ در حالیکه هیچ‌گاه حماس یا دیگر گروه‌های مقاومت، سلاح خود را به سوی شهروندان آمریکایی نگرفته‌اند. مادر گابیا تأکید کرد که مقاومت فلسطینی جنبشی «افراطی یا جهادی» نیست، بلکه برای دفاع از سرزمین و مردم خود می‌جنگد و هیچ‌کس در فلسطین قصد ندارد مسیحیان را به زور به تغییر عقیده وادار کند. آگابیا همچنین یادآور شد که مسلمانان به عیسی (ع) به‌عنوان پیامبری بزرگ ایمان دارند و او را گرامی می‌دارند. او گفت که در سال‌های زندگی‌اش در فلسطین، مسلمانان را از مؤمن‌ترین انسان‌ها به خدا دیده است، و همین ایمان، آنان را در برابر مصیبت‌ها و جنایات ارتش اسرائیل استوار نگه داشته است.
عکس: تاکر کارلسون
حبابی که ترکید
سخنان ساده اما صادقانه این راهبه تأثیر عمیقی بر شنوندگان گذاشت. در بخش نظرات برنامه، بسیاری از آمریکایی‌ها نوشتند: «باورم نمی‌شود تمام عمر فریب دروغ‌های اسرائیلی را خورده باشم»، یا «لابی صهیونیستی آرزو می‌کند این قسمت هرگز دیده نمی‌شد». چنین واکنش‌هایی در میان این طیف از مخاطبان راست‌گرای مذهبی بسیار نادر بود. آنچه رسانه‌های حامی اسرائیل را بیشتر آزار داد، این بود که بیان چنین سخنانی از سوی چنین فردی غیرمنتظره بود. عمده مخاطبان برنامه « تاکر کارلسون»، آمریکایی‌های سفیدپوست، محافظه‌کار و مذهبی هستند و اکنون راهبه‌ای آمریکایی، با جایگاه دینی معتبر و پوشش سنتی مذهبی، به او می‌گوید که «همه آنچه راست افراطی درباره اسرائیل می‌گوید دروغ است» و اینکه دشمن حقیقی مسیحیان در سرزمین مقدس نه مسلمانان، بلکه خود اسرائیل است. از سوی دیگر، میزبان برنامه، کارلسون، چهره‌ای راست‌گرای افراطی و نماد جریان ضد مهاجرت در آمریکاست؛ او سال‌ها مجری شبکه «فاکس نیوز» بود. بنابراین، پخش چنین سخنانی از زبان او ضربه‌ای مستقیم به روایت صهیونیستی در میان راست‌گرایان آمریکا بود و گویی «حباب تبلیغات اسرائیل» در میان آن‌ها ترکید.
مسیحیت انجیلی چرا حامی اسرائیل است؟
در سال‌های اخیر، پژوهشگران امور آمریکا تأکید کرده‌اند که ایدئولوژی «مسیحیت صهیونیستی» یکی از ستون‌های اصلی حمایت سیاست آمریکا از اسرائیل است، حتی به زیان منافع خود آمریکا. بر پایه دانشنامه «بریتانیکا»، این عقیده بر آن است که مسیحیان باید از دولت اسرائیل حمایت کنند، زیرا این حمایت بخشی از طرح الهی است که با بازگشت دوم مسیح پایان می‌یابد. از این رو، دفاع از اسرائیل و حتی گسترش مرزهای آن، نوعی وظیفه دینی شمرده می‌شود.
گروه‌های مذهبی انجیلی که به این باورها پایبندند، نفوذی گسترده در سیاست آمریکا دارند و دهه‌هاست که ذهنیت مسیحیان آمریکایی را شکل داده‌اند. آنان با قدرت از منافع اسرائیل دفاع می‌کنند و در مراکز تصمیم‌گیری واشنگتن نفوذ چشمگیری دارند. این تفکر در میان سیاستمداران راست‌گرای آمریکایی آن‌قدر ریشه دوانده که رهبرانشان آشکارا از آن به‌عنوان مبنای سیاسی برای دفاع از اسرائیل یاد می‌کنند. به‌عنوان نمونه، «مایک جانسون»، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، در آوریل 2024 گفت: «ما باید از اسرائیل حمایت کنیم، چون آن‌ها برای بقای خود می‌جنگند. برای ما، که مؤمن هستیم، کتاب مقدس دستور داده در کنار اسرائیل بایستیم، و تا وقتی با آن‌ها هستیم، پیروز خواهند بود». همچنین «مایک پومپئو» وزیر خارجه پیشین آمریکا در سال 2019 گفته بود که ممکن است «خدا ترامپ را برای نجات اسرائیل از دست ایران فرستاده باشد». او بعدها در 2023 ادعا کرد اسرائیل هیچ سرزمین فلسطینی را اشغال نکرده و به‌عنوان یک مسیحی انجیلی، بر اساس کتاب مقدس باور دارد که این سرزمین «موطن مشروع قوم یهود» است. «تد کروز»، سناتور جمهوری‌خواه از تگزاس نیز آشکارا برای حمایت خود از اسرائیل به کتاب مقدس استناد کرده و در مناظره‌ای با تاکر کارلسون گفته بود: «در مدرسه‌های دینی آموختیم که هر که اسرائیل را برکت دهد، خدا او را برکت می‌دهد و هر که اسرائیل را نفرین کند، خدا او را نفرین می‌کند». کارلسون در پاسخ پرسید آیا بدین معناست که مسیحیان موظف‌اند از اسرائیل حمایت کنند؟ و کروز پاسخ داد: «بله، بیشتر مردم این جمله از کتاب مقدس را چنین درک می‌کنند که منظور، قوم یهود است، قوم برگزیده خدا».
به‌این‌ترتیب، جمله معروف «ما مأموریم طبق کتاب مقدس از اسرائیل حمایت کنیم» به شعار دائمی سیاستمداران راست‌گرای آمریکا تبدیل شده است تا رفتار اسرائیل را توجیه کنند. این در حالی است که آنان بر پایه تفسیری تحریف‌شده از کتاب «پیدایش» در عهد قدیم چنین نتیجه‌گیری می‌کنند؛ آیه‌ای که در آن خداوند به ابراهیم می‌گوید: «کسانی را که تو را برکت دهند برکت می‌دهم و کسانی را که تو را لعنت کنند لعنت خواهم کرد». این آیه بعدها در قرائت صهیونیسم مسیحی به‌طور نادرست به اسرائیل امروزی نسبت داده شد. بنابراین در فضای سنتی آمریکا، مسیحیان محافظه‌کار عملاً پشتیبان سرسخت اسرائیل به شمار می‌آیند و رهبران سیاسی راست‌گرا نیز این باور را تقویت کرده‌اند که دفاع از اسرائیل، دفاع از مسیحیت و حتی از خود آمریکا است. اما از آغاز جنگ اخیر در هفتم اکتبر 2023، نشانه‌هایی از تغییر دیده می‌شود. برخی صداهای تازه در میان راست‌گرایان مذهبی آمریکا برخاسته‌اند که در برابر این جریان ایستاده و از مردم فلسطین دفاع می‌کنند. این صداهای متفاوت اکنون در حال جذب شمار فزاینده‌ای از مخاطبان محافظه‌کار آمریکایی هستند که دیگر به روایت سنتی و یک‌سویه حمایت از اسرائیل باور ندارند.
مسیحیت در برابر صهیونیسم
با وجود آنکه این صداهای نو در میان جریان راست آمریکا بسیار جسورانه در مخالفت با فضای عمومی سخن می‌گویند، اما بستری اجتماعی پدید آمده که سبب شده گفته‌هایشان شنیده شود، به‌ویژه در میان نسل جوان‌ترِ مسیحیان راست‌گرای آمریکا. از آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، نشانه‌های روشنی از تغییر نگرش در جامعه آمریکا نسبت به اسرائیل دیده می‌شود. بر پایه گزارش مرکز پژوهشی «پیو» با عنوان «نگاه آمریکایی‌ها به اسرائیل و جنگ میان اسرائیل و حماس در آغاز دور دوم ریاست ترامپ»، بیش از نیمی از مردم آمریکا (53 درصد) دیدگاهی منفی نسبت به رژیم اشغالگر دارند. نظرسنجی دیگری که در اکتبر گذشته منتشر شد نیز نشان داد که تصویر اسرائیل در افکار عمومی آمریکا همچنان رو به افول است؛ حمایت مردم آمریکا از حمله نظامی اسرائیل به غزه به پایین‌ترین سطح در چند دهه اخیر رسیده و 39 درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند اسرائیل در حملات خود «بیش از حد پیش رفته است». همچنین 59 درصد از آمریکایی‌ها دیدگاه منفی نسبت به دولت اسرائیل دارند، که بالاترین رقم ثبت‌شده در تاریخ این نظرسنجی‌هاست. در همین حال، حمایت کامل واشنگتن از جنگ اسرائیل علیه غزه و هم‌سویی مطلق دولت ترامپ با روایت‌های اسرائیلی، نارضایتی بخش‌هایی از پایگاه راست‌گرای او را برانگیخته است؛ کسانی که به او رأی داده بودند تا آمریکا را، همان‌گونه که وعده داده بود، «دوباره عظیم کند» و از درگیری‌ها دور نگه دارد، اما اکنون او را در صف مقدم جنگی می‌بینند که برای اسرائیل به راه افتاده است.
در چنین شرایطی، زمینه برای ظهور چهره‌های مسیحی راست‌گرای مخالف صهیونیسم فراهم شد؛ کسانی که توانسته‌اند در میان جوانان راست‌گرای مسیحی، تردیدهایی جدی درباره سیاست‌های آمریکا در حمایت از رژیمی بیافرینند که رفتارهایش آشکارا با ارزش‌های مسیحی در تضاد است. در رأس این جریان، دو چهره رسانه‌ای برجسته قرار دارند: تاکر کارلسون و کاندِس اووِنز.تاکر کارلسون، مجری سرشناس و از چهره‌های بانفوذ راست آمریکا، در ماه‌های اخیر رویکردی متفاوت در پیش گرفته است. او در برنامه‌های خود از آمریکا خواسته در قبال درگیری‌های خاورمیانه بی‌طرف باشد و با حمایت بی‌قید و شرط از رژیم صهیونیستی بر آتش جنگ نیفزاید. از تابستان 2025، کارلسون در گفت‌وگوهای خود، به‌ویژه در مصاحبه با استاد علوم سیاسی، جان مرشایمر، به میهمانانی میدان داده که از آرمان فلسطین دفاع و رژیم اشغالگر را به‌شدت نقد می‌کنند. او در برنامه‌هایش با طرح پرسش‌هایی صریح، هم به رژیم صهیونیستی تاخت و هم از جناح راست آمریکا ـ به‌ویژه ترامپ ـ به دلیل حمایت کورکورانه از اسرائیل انتقاد کرد. کارلسون هشدار داد که تفسیر نادرست راست‌گرایان از کتاب مقدس، مسیحیت را به ابزاری در خدمت سیاست‌های اشغالگرانه تبدیل کرده است. او حتی پا را فراتر گذاشت و موضوعاتی را پیش کشید که تا پیش از آن در رسانه‌های آمریکا تابو محسوب می‌شد؛ از جمله نفوذ گسترده لابی صهیونیستی در ساختار تصمیم‌گیری واشنگتن و اینکه تا چه اندازه نخبگان راست‌گرا در عمل بیشتر به اسرائیل خدمت می‌کنند تا به کشور خود.
در یکی از برنامه‌های مشهورش با سناتور جمهوری‌خواه تد کروز، تاکر کارلسون او را در زمینه تفسیر آیات عهد قدیم به چالش کشید و نشان داد چگونه این تفسیرهای سیاسی مردم مسیحی آمریکا را به باور غلطی رسانده که گویی حمایت از اسرائیل یک وظیفه دینی است. او همچنین به‌روشنی از آزار و فشار بر مسیحیان در فلسطین به‌دست نیروهای اشغالگر سخن گفت. کارلسون حتی در یکی از برنامه‌هایش فاش کرد جفری اپستین، تاجر محکوم‌شده به آزار جنسی کودکان، برای دولت اسرائیل کار می‌کرده و افزود: «همه در واشنگتن این را می‌دانند.» او همچنین خواستار لغو تابعیت آمریکایی کسانی شد که در ارتش اسرائیل یا هر ارتش خارجی دیگری خدمت کرده‌اند. کاندس اووِنز، دیگر مسیحی راست‌گرای ضد اسرائیلیدر کنار او، «کاندس اووِنز» دیگر چهره مسیحی راست‌گراست که نقش پررنگی در جلب توجه مسیحیان محافظه‌کار به مسئله فلسطین داشته است. اووِنز، فعال رسانه‌ای و سیاسی پرنفوذ، که در دوره نخست ترامپ از حامیان جدی او بود، از آغاز جنگ غزه موضعی صریح علیه اسرائیل اتخاذ کرد و گفت رفتارهای این رژیم با ایمان مسیحی در تضاد است. او در نخستین ماه جنگ غزه در اکتبر 2023، در واکنش به بمباران کلیسای «القدیس برفیریوس» در غزه نوشت: «از دروغ‌پردازانی که وانمود می‌کنند کلیسای مسیحی هدف قرار نگرفته، منزجرم. مسیحیان کشته شده‌اند و هیچ مسیحی نباید سکوت کند.»
عکس: کاندس اووِنز
اووِنز همچنین افکار عمومی را آگاه کرد که «اتهام یهودستیزی» به حربه‌ای برای ساکت کردن منتقدان اسرائیل تبدیل شده است. او به‌شدت با این ادعا مخالفت کرد که آمریکا «به اسرائیل نیاز دارد» و همین مواضع ضدصهیونیستی او باعث شد از شبکه راست‌گرای «دیلی وایر» اخراج شود. اووِنز سپس در رسانه‌های مستقل فعالیت خود را ادامه داد و در برنامه‌ها و مصاحبه‌های تلویزیونی در آمریکا و اروپا، آشکارا از مردم فلسطین دفاع کرد و رفتار اسرائیل را با آموزه‌های مسیحی در تضاد دانست. او در گفت‌وگویی با پیرس مورگان در ژوئن گذشته حتی از دونالد ترامپ نیز انتقاد کرد و گفت از اینکه مردم را به رأی دادن به او ترغیب کرده، احساس شرمندگی دارد؛ چرا که تصمیم او برای حمله به ایران را خیانت به وعده‌هایش دانست. مواضع تاکر کارلسون و کاندس اووِنز، شکاف درونی در اردوگاه راست مسیحی آمریکا را آشکار کرده است. جنبش نوپدید «مسیحیان ضد صهیونیسم» اکنون نه تنها واکنشی احساسی به حمایت آمریکا از جنایات اسرائیل، بلکه جریانی فکری است که بر تفسیر الهیاتی مستقل استوار است. آنان می‌گویند نباید از متون مقدس مسیحیت برای توجیه سیاست‌های اسرائیل سوء‌استفاده کرد و برعکس، وفاداری واقعی به انجیل ایجاب می‌کند که مسیحیان در کنار مردم مظلوم فلسطین بایستند. با این حال، این جریان با موانع بزرگی روبه‌رو است: از جمله اتهام‌های همیشگی به «یهودستیزی» و نیز کمبود نفوذ سیاسی و مالی در برابر لابی‌های نیرومند طرفدار اسرائیل. با این وجود، تغییر نسلی در میان مسیحیان انجیلی نوید آن را می‌دهد که نگاه تازه‌ای نسبت به مسئله فلسطین در حال شکل‌گیری است.
عکس: اونجلیست‌ها گرداگرد ترامپ برای او دعا می‌خوانند.
برای نخستین بار، در میان این طیف پرسش‌هایی بنیادین مطرح شده است: ایمان مسیحی برای تحقق عدالت در قبال فلسطینی‌ها چه می‌گوید؟ و آیا زمان آن نرسیده که «تفسیرهای کتاب مقدس» که دهه‌ها برای توجیه حمایت سیاسی و نظامی از اسرائیل به کار رفته‌اند، دوباره بازنگری شوند؟ به نظر می‌رسد این پرسش‌ها در سال‌های آینده نقش مهمی در جهت‌گیری مسیحیان آمریکا نسبت به مسئله فلسطین ایفا کند و تأثیرات عمیقی نه‌فقط بر آمریکا، بلکه بر سراسر جهان بگذارد. در پایان یادآوری این نکته ضروری است که تحولات فوق، تنها نتیجه خون شهیدانی همچون یحیی سنوار و محمد ضیف است، تا پیش از طوفان‌الاقصی تصور رویگردانی اوانجلیست‌ها از رژیم اسرائیل نیز دشوار به نظر می‌رسید.