پیام ویژه - فرهیختگان /متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
زهرا طیبی| «آغاز مذاکره وزارت ارتباطات برای رفع فیلتر تلگرام» این خبری بود که در یک هفته گذشته، رسانه‌ها به نقل از خبرگزاری مهر منتشر کردند. روز گذشته اما یکی از اعضای کمیسیون قضایی مجلس، از وجود متن توافقی با تلگرام صحبت کرد که در اختیار مجلس قرار نگرفته و گفت: «از قرار مسموع دولت در حال امضای توافقی با تلگرام است که به اطلاع مجلس نرسیده است. اگر این توافق امضا شود، موجب استیضاح وزیر خواهد شد.» البته رئیس مجلس هم در پاسخ، صحبت‌های نقدعلی را حاوی اطلاعات غلط دانست و گفت تصمیم‌گیری برای رفع فیلتر برمبنای مصوبه‌ای 32 بندی است که تقدم از یک تا 32 دارد و مصوبه هم به استحضار رهبرانقلاب رسیده است. از این بابت، اقدامی خلاف قانون رخ نداده. یکی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت‌وگو با «فرهیختگان»، مذاکرات با تلگرام برای رفع فیلتر را تایید کرد؛ اما در ادامه هم به این موضوع اشاره کرد علت اعتراض برخی از نمایندگان مجلس این بود که روز گذشته متن مصوبه شورای عالی فضای مجازی در اختیار آنها قرار گرفته است و ابهامات آنها منجر به اعتراض شده است. در موقعیتی که ضروری است اعضای شورای عالی فضای مجازی نسبت به ابهامات ایجادشده، پاسخ دقیق و شفافی بدهند، «فرهیختگان» تلاش کرد در گفت‌وگو با اعضای شورای عالی فضای مجازی جزئیات بیشتری از تصمیم‌های شورای عالی در مورد رفع فیلتر بپرسد که تقریبا هیچ کدام پاسخگو نبودند.
سیاست ابهام رسانهای؟
از زمان تصویب مصوبه تاکنون، جزئیات دقیقی از مصوبه شورای عالی برای رفع فیلتر منتشر نشده و تنها کلیاتی از آنچه می‌بایست گام به گام اجرایی شود، در فضای رسانهای منتشر شده است. «فرهیختگان» برای کسب اطلاع از جزئیات مصوبه و همچنین نظر اعضای شورای عالی فضای مجازی با تعدادی از اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی تماس گرفت که هیچ کدام از آنها پاسخگو نبودند. نکته مورد توجهی که در مورد رفع فیلتر پلتفرمها محل انتقاد جدی قرار دارد آن است که اطلاع‌رسانی در خصوص کم و کیف مذاکرات و فرایند رفع فیلتر که برای افکار عمومی هم دغدغه‌های زیادی ایجاد کرده، چندان شفاف نیست و اعضای شورای عالی نیز بیش از آنکه مبنا را بر ارتباط و اطلاع‌رسانی به رسانه‌ها و رفع ابهام قرار دهند، سیاست ابهام رسانهای در موضوع رفع فیلتر را در پیش گرفته‌اند.
بالاخره فیلترینگ می‌رود یا نه؟
در یک هفته گذشته، خبرها در مورد احتمال رفع فیلتر تلگرام، تناقضاتی داشت. روزنامه شرق به نقل از منابع آگاه نوشت که روز شنبه سوم آبان‌ماه کمیته رفع فیلترینگ در مرکز ملی فضای مجازی، جلسه‌ای تشکیل داده و به بررسی احتمال رفع فیلتر تلگرام، اینستاگرام و یوتیوب پرداخته و نهایتا با رفع فیلتر این پلتفرمها موافقت نشده است. 5 روز بعد اما خبرگزاری مهر به نقل از منابع آگاه اعلام کرد که وزارت ارتباطات مذاکراتی را با تلگرام و دیگر پلتفرمها آغاز کرده است. مهر همچنین اعلام کرد که برای شروع و ادامه این مذاکرات، 6 شرط تعریف‌شده از جمله؛ افزایش سرمایه اجتماعی و رضایت مردم، تقویت حکمرانی قانون‌مند، تامین امنیت روانی جامعه، رعایت الزامات امنیت ملی، حفظ استقلال کشور و عدم آسیب به سکوهای داخلی که در حال حاضر مذاکرات با تلگرام با این شش شرط در حال انجام است. با این حساب به نظر می‌رسد، احتمال رفع یا عدم رفع فیلتر تلگرام همچنان قطعیتی ندارد؛ اما پرونده رفع فیلتر به طور کامل بسته نشده و مذاکراتی در حال انجام است.
30 سیاست گام به گام برای رفع فیلتر
در این میان، «نقد علی» عضو کمیسیون حقوقی، قضایی مجلس در صحن علنی مدعی شد که وزارت ارتباطات متن توافقی با تلگرام را آماده کرده که نه به مجلس بلکه هنوز به شورای عالی فضای مجازی هم نرسیده است. رئیس مجلس به این موضوع تاکید کرد که هر اقدامی برای رفع فیلتر برمبنای مصوبه شورای عالی فضای مجازی انجام خواهد شد.
زمستان سال گذشته بود که شورای عالی فضای مجازی برای رفع فیلتر سکوهای خارجی مصوبه‌ای 32 بندی را تصویب کرد که به گفته اعضای این شورا 10 سیاست و 30 گام اجرایی برای رفع فیلتر در نظر گرفته شده و هرکدام از مدیران این پلتفرمها که شروط ایران را در 14 ماه آینده بپذیرند، امکان رفع فیلتر پلتفرم‌های آنها وجود دارد. از آنجا که واتساپ و گوگل‌پلی این شروط را پذیرفتند، فیلترینگ این پلتفرمها رفع شده است. حالا در حال نزدیک شدن به پایان مهلت 14 ماهه این سوال وجود دارد که تلگرام هم مثل دیگر پلتفرمها شروط مصوبه شورای عالی فضای مجازی را خواهد پذیرفت یا خیر؟
عضو کمیسون فرهنگی مجلس: علت اعتراض نمایندگان ابهامات در خواندن متن مصوبه بود
حسنعلی اخلاقی‌امیری، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت‌وگو با «فرهیختگان» در مورد جزئیات مصوبه شورای عالی فضای مجازی گفت: «30گام در مصوبه تعریف شده که دوستان مرحله به مرحله، جلو می‌روند. براساس ضوابط و قواعدی که در صدر آن، تقویت پیام‌رسان‌های داخلی قرار دارد؛ این پیام‌رسان‌ها به هیچ‌وجه نباید تعطیل شوند و باید دولت امکانات را در اختیار آنها قرار دهد و تقویت آنها در دستور کار قرار داشته باشد و برمبنای قواعد و مقررات داخلی قرار شد با پلتفرم‌های فیلترشده مذاکراتی صورت بگیرد و هرکدام شروط را پذیرفتند وارد فرایند رفع فیلتر شوند. ابتدا در دو مورد پلتفرمها این اقدام‌ها انجام شد.»
اخلاقی به این موضوع اشاره کرد که در مورد تلگرام از همان ابتدا دولت وارد گفت‌وگو شده بود وی گفت: «با تلگرام از همان ابتدا وارد گفت‌وگو شدند که یا دفتر مستقلی در ایران باز کنند یا در کشور ثالثی که مورد توافق طرفین باشد و برآن اساس ضوابط دوکشور را ارائه کرده وارد گفت‌وگو می‌شویم، در مورد تلگرام این مذاکرات به مرحله عملیاتی رسیده اما اینکه تلگرام شروط را پذیرفته یا نه، شخصا اطلاعی ندارم.»
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، در مورد اعتراض برخی نمایندگان مجلس به مذاکرات تلگرام توضیح داد: «علت اعتراض برخی نمایندگان این بود که برخی نمایندگان، متن مصوبه را تازه دیده بودند و از آنجا که از قبل مطلع نبودند، مقداری برای آنها ابهام و سوال پیش آمده بود که البته چون مصوبه شورای عالی فضای مجازی است، نباید در این مورد نگرانی زیادی داشت.»
تعویق مذاکرات رفع فیلتر به‌خاطر مصوبه شعام
برمبنای شروط مصوبه، 14 ماه زمان برای اجرایی کردن رفع فیلتر نیاز بود که تاکنون کمی تاخیر افتاده است. اخلاقی‌امیری در این مورد گفت: «درست است؛ اما چون شرایط کشور بعد از جنگ خاص شد و از آنجا که شورای عالی امنیت ملی مصوبه‌ای داشت که تا عبور از شرایط جنگی اتفاق خاصی در این عرصه‌ها مثل رفع فیلتر و... نیفتد که با احتساب زمان و شرایط خاص جنگی، زمان تخمینی محقق می‌شود.»
بازار ![]()