پیام ویژه - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
ماجرای فروش زیر قیمت باشگاه تنیس استقلال چیست؟
پاییز امسال جامعه ورزش ایران با خبری شوک‌آور مواجه شد. سازمان خصوصی‌سازی در دولت مسعود پزشکیان، آگهی فروش مرکز ملی تنیس ایران باشگاه تنیس استقلال که در دهه 1340 با نام باشگاه تنیس تاج تأسیس شده بود را منتشر کرد. این مرکز تاریخی که تنها زمین استاندارد تنیس کشور محسوب می‌شود، نه فقط بخشی از تاریخ ورزش مدرن ایران است بلکه کمپ اصلی تیم‌های ملی هم به شمار می‌آید. انتشار این آگهی با واکنش گسترده ورزشکاران و رسانه‌ها روبه‌رو شد؛ زیرا قیمت پایه هر متر زمین تنها 62 میلیون تومان اعلام شده بود، در حالی که بهای املاک مشابه در همان محدوده تهران، میانگین 350 تا 550 میلیون تومان بود. این اختلاف فاحش، اتهام «ارزان‌فروشی دارایی ملی» را مطرح کرد.
باشگاه تنیس تاج در سال 1347 از سوی پرویز خسروانی و در چارچوب فعالیت‌های باشگاه تاج تهران شکل گرفت. این مجموعه با مساحتی بیش از 17 هزار متر مربع در حوالی میدان ونک ساخته شد و به سرعت به پایگاه اصلی تنیس کشور بدل گشت. در دهه‌های 1340 و 1350 حضور مربیان خارجی، برگزاری مسابقات بین‌المللی و استقبال اقشار مختلف، زمین تنیس تاج را به نماد مدرن‌سازی ورزش ایران تبدیل کرد. بسیاری از ملی‌پوشان تنیس ایران، نخستین گام‌های حرفه‌ای خود را در همین مجموعه برداشتند.
با پیروزی انقلاب و مصادره اموال باشگاه تاج به دلیل وابستگی به حکومت پهلوی، مالکیت زمین به شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی منتقل شد. در 4 دهه پس از آن، این مرکز تنها زمین استاندارد تهران باقی ماند و محل تمرین و آموزش تیم‌های ملی بود. از این‌رو کارشناسان، آن را میراثی ورزشی و ملی می‌دانند.
اواخر سال گذشته هیأت عالی واگذاری تصمیم گرفت چند مجموعه بزرگ ورزشی از جمله آزادی، انقلاب، شیرودی و زمین تنیس استقلال را برای واگذاری به بخش خصوصی آماده کند. این تصمیم از ابتدا با انتقادهایی درباره ارزیابی واقعی دارایی‌های ملی همراه بود. سرانجام مهرماه امسال، آگهی فروش زمین تنیس استقلال منتشر شد. قیمت پایه متری 62 میلیون تومان تعیین گردید؛ رقمی که تنها یک‌دهم ارزش واقعی منطقه بود. منتقدان این اقدام را مصداق رانت و ارزان‌فروشی دانستند و هشدار دادند که خریدار می‌تواند با تغییر کاربری زمین، آن را به مرکز خرید یا برج تجاری تبدیل کند. در کنار این نگرانی‌ها، برخی نیز یادآوری کردند که این زمین در فهرست موقوفات آستان قدس رضوی قرار دارد و فروش املاک موقوفی بدون مجوز خاص از نظر حقوقی باطل است.
واکنش‌ها چه بود؟
احمد دنیامالی، وزیر ورزش، پیش از انتشار آگهی در نامه‌ای رسمی خواستار توقف این روند شده بود و تأکید داشت که واگذاری مجموعه فعال ملی به صلاح کشور نیست. با وجود هشدار او، آگهی منتشر و موج اعتراضات آغاز شد. وزیر ورزش پس از آن در سخنانی تصریح کرد که «دولت اجازه فروش کمپ تیم ملی تنیس را نخواهد داد». معاون او، سیدشروین اسبقیان نیز اعلام کرد که مجموعه تنیس استقلال از فهرست مزایده خارج خواهد شد.
داود عزیزی، رئیس فدراسیون تنیس از دعوت عجولانه سازمان خصوصی‌سازی به جلسه واگذاری انتقاد کرد و گفت، زمان‌بندی جلسه به گونه‌ای بوده که وزیر ورزش نتواند در آن حضور یابد. او هشدار داد که جامعه تنیس کشور در برابر چنین تصمیمی سکوت نخواهد کرد. نمایندگان مجلس نیز به ماجرا وارد شدند؛ احمد نادری، نماینده تهران در شبکه‌های اجتماعی نوشت که واگذاری زمینی با ارزش واقعی چند برابر به قیمت ناچیز، مصداقی از فساد و رانت است و خواستار پاسخگویی مسئولان اقتصادی شد.
در واکنش به فشار افکار عمومی، فدراسیون تنیس و جمعی از ملی‌پوشان و پیشکسوتان، نامه‌ای اعتراضی منتشر کردند و خواستار لغو فوری مزایده شدند. آنان هشدار دادند که با فروش این زمین، تنها مرکز تخصصی تنیس کشور تعطیل خواهد شد.
پاسخ سازمان خصوصی‌سازی
در پی بالا گرفتن اعتراض‌ها، سازمان خصوصی‌سازی بیانیه‌ای صادر کرد و اعلام داشت که زمین تنیس استقلال از سال 1395 در فهرست واگذاری‌ها قرار داشته و ارزش‌گذاری آن توسط کارشناسان رسمی دادگستری انجام شده است. این سازمان مدعی شد، قیمت‌گذاری بر اساس ارزیابی کارشناسی و بدهی‌های شرکت بهره‌بردار صورت گرفته و از نظر قانونی تخلفی وجود ندارد. همچنین اشاره کرد که شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی بدهی سنگینی بابت اجاره به دولت دارد و فروش زمین می‌تواند آن را تسویه کند.
اما این توضیحات نه افکار عمومی را قانع کرد و نه از شدت انتقادات کاست. منتقدان می‌پرسیدند، چگونه ممکن است در یکی از گران‌ترین مناطق تهران، ارزش زمین ورزشی چنین پایین تعیین شود و چرا با وجود مخالفت وزیر ورزش و حتی پی‌نوشت وزیر اقتصاد، سازمان خصوصی‌سازی همچنان بر اجرای واگذاری پافشاری دارد.
برخی تحلیلگران، فشار مالی دولت و نیاز به جبران کسری بودجه را عامل اصلی این اقدام می‌دانند. در شرایطی که دولت با محدودیت منابع و تحریم‌های بین‌المللی روبه‌روست، فروش دارایی‌های عمومی آسان‌ترین راه تأمین بودجه تلقی می‌شود. با این حال تجربه خصوصی‌سازی در ایران نشان داده که چنین واگذاری‌هایی اغلب به سود کوتاه‌مدت مالی منجر شده ولی زیرساخت‌های حیاتی کشور را تضعیف کرده‌اند. بسیاری از مجتمع‌ها و باشگاه‌های فروخته شده بعد از خصوصی‌سازی یا تغییر کاربری داده‌اند یا تعطیل شده‌اند.
موضوع دیگر، وضعیت حقوقی ملک است. اگر زمین تنیس استقلال واقعاً موقوفه باشد، معامله آن می‌تواند باطل اعلام شود و برای خریدار دردسرهای قضایی ایجاد کند. این ابهام خود می‌تواند، دلیلی برای کاهش مصنوعی قیمت باشد. با این حال منتقدان بر این باورند که چنین دلایلی نمی‌تواند توجیهی برای فروش میراثی ملی باشد؛ به‌ویژه در شرایطی که دولت به‌تازگی برای بازسازی و تجهیز این مجموعه هزینه‌های قابل توجهی صرف کرده است.
گره‌گشایی یا تعلیق؟
در نهایت معاون وزیر ورزش اعلام کرد که «واگذاری مجموعه تنیس استقلال قطعاً از مزایده خارج می‌شود». این خبر به‌منزله عقب‌نشینی موقت از تصمیم جنجالی تلقی شد، هرچند هنوز از سوی سازمان خصوصی‌سازی تأیید رسمی منتشر نشده است. داود عزیزی، رئیس فدراسیون تنیس نیز تأکید کرد که روند خروج مجموعه از مزایده هنوز قطعی نشده و پیگیری‌ها ادامه دارد.
کارشناسان حقوقی هشدار می‌دهند که حتی در صورت لغو مزایده، قرار داشتن این زمین در فهرست واگذاری‌ها به‌معنای تهدیدی دائمی است؛ زیرا در آینده می‌توان دوباره پرونده را گشود و آگهی جدیدی صادر کرد. این نگرانی میان جامعه تنیس وجود دارد که سرنوشت این مجموعه تاریخی شبیه به سایر املاک مصادره شده پس از انقلاب شود که یا فروخته و یا به نهادهای دیگر واگذار شدند و هرگز به باشگاه‌ها بازنگشتند.
بازار ![]()