پیام ویژه - انتخاب / الجزیره نوشت: پس از دو هفته غیبت از صحنه عمومی، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، این هفته دوباره ظاهر شد.
در ادامه این مطلب آمده است: غیبت این مقام کهنه‌کار از جلسات مهم داخلی و همچنین انتخاب فردی دیگر برای نمایندگی روسیه در نشست گروه 20، موجی از گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال کاهش جایگاه او نزد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، به راه انداخت.
رسانه‌ها غیبت لاوروف را با شکست تلاش‌ها برای برگزاری نشست بوداپست میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، و پوتین مرتبط دانستند، هرچند مسکو هرگونه اختلاف را رد کرد.
در همین مدت، وزارت خارجه روسیه دو هفته پیاپی هیچ برنامه‌ای از فعالیت‌های اروپایی لاوروف منتشر نکرد؛ اتفاقی غیرمعمول برای مقام شماره یک دیپلماسی روسیه.
غیبتی غیرمنتظره
بازار ![]()
سرگئی لاوروف (75 ساله) از ستون‌های اصلی ساختار حکمرانی روسیه و پیش از آن اتحاد جماهیر شوروی محسوب می‌شود. او در سال 1972 وارد دستگاه دیپلماسی شد و از سال 2004 تاکنون بر مسند وزارت خارجه تکیه زده است.
غیبت چنین چهره‌ای از جلسه شورای امنیت روسیه غیرمعمول بود و رسانه‌هایی مانند رویترز آن را تأیید کردند.
به گزارش رویترز، پوتین حتی فرد دیگری را مأمور شرکت در نشست آتی گروه 20 در آفریقای جنوبی کرده بود؛ اجلاسی که معمولاً لاوروف نماینده ثابت روسیه در آن است.
در کنار این موارد، عدم انتشار برنامه‌های کاری و سفر‌های لاوروف طی دو هفته اخیر نیز پرسش‌برانگیز شد.
گاردین نیز نوشت که غیبت توضیح‌ناپذیر چنین مقام بلندپایه‌ای ارزش پیگیری دارد؛ زیرا او تنها عضو دائمی شورای امنیت بود که در جلسه هفته گذشته غایب بود و همین موضوع احتمال تغییرات پشت‌پرده در رهبری روسیه را تقویت می‌کند.
دلیل غیبت چه بود؟
برخی گزارش‌ها غیبت لاوروف را به شکست نشست برنامه‌ریزی‌شده بوداپست نسبت دادند. فایننشال تایمز نوشت که واشنگتن پس از دریافت نامه‌ای از مسکو ــ که در آن تأکید شده بود روسیه حاضر نیست در موضوع اوکراین از خواسته‌های خود کوتاه بیاید ــ این نشست را لغو کرد.
به گفته این روزنامه، گفت‌وگوی 20 اکتبر میان لاوروف و مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، نیز نقش مهمی در تصمیم واشنگتن داشت.
«لو پاریزین» نیز نوشت که این وضعیت ممکن است نارضایتی پوتین از لاوروف را نشان دهد، زیرا او نتوانست با روبیو برای برگزاری نشست به توافق برسد.
ژان دو گلینیاستی، سفیر پیشین فرانسه در روسیه، گفت لغو این نشست در کرملین برای کسانی که آشتی با آمریکا را مهم‌تر از پیشروی در اوکراین می‌دانند، ناامیدکننده بود.
نشست بوداپست می‌توانست پیروزی نمادینی برای روسیه باشد و پوتین بسیار روی آن حساب کرده بود. تجربه نشان داده که ترامپ پس از هر دیدار با پوتین مواضع نرم‌تری اتخاذ می‌کند؛ نمونه‌اش نشست آلاسکا بود که ترامپ پس از آن تهدیدهایش علیه مسکو را کنار گذاشت.
روایت روسی: «همه چیز از قبل هماهنگ بود»
روزنامه روسی «کومرسانت» نوشت غیبت لاوروف تصمیمی از پیش تعیین‌شده بوده و تحلیل رسانه‌های غربی صرفاً بزرگ‌نمایی است. رسانه‌های روسی همچنین ادعای فایننشال تایمز درباره «یادداشت درخواست‌های سختگیرانه روسیه» را رد کردند و گفتند آنچه ارسال شد فقط یک سند غیررسمی درباره تفاهمات نشست آلاسکا بود.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه، نیز این گزارش‌ها را بخشی از «جنگ اطلاعاتی غرب» دانست.
پاسخ لاوروف
لاوروف در گفت‌و‌گو با خبرگزاری تاس، رسانه‌های بریتانیایی را به «کمپین سازمان‌یافته تخریب چهره روسیه» متهم کرد و گفت ادعای مرتبط کردن لغو نشست بوداپست با مواضع او درباره اوکراین «دروغ» است.
او تأکید کرد که سند مورد اشاره فقط پیش‌نویسی غیررسمی بوده و پیش از تماس پوتین و ترامپ ارسال شده است.
در مورد گفت‌وگوی خود با روبیو نیز گفت: «مکالمه‌ای مثبت و محترمانه بود و بر مسیر کلی توافق‌شده در انکوریج تأکید کردیم.»
رابطه پوتین و لاوروف
گلینیاستی می‌گوید نبودن لاوروف می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و موضوع سلامت او نیز برای اولین‌بار مطرح نمی‌شود؛ مانند خبر بستری شدن احتمالی او در اجلاس G20 بالی، که مسکو آن را تکذیب کرد.
با این حال، یک مقام سابق کرملین به گاردین گفته بعید است پوتین کسی مانند لاوروف را کنار بگذارد، اما افزود که «لاوروف مکالمه با روبیو را به‌خوبی مدیریت نکرد و فرصت برگزاری نشست بوداپست از دست رفت.»
در مقابل، بوریس بوندارِف، دیپلمات سابق روسیه، این روایت را بعید دانست و گفت لاوروف همیشه دقیقاً مطابق مواضع پوتین عمل می‌کند. اما افزود ممکن است پوتین به دنبال یافتن فردی برای سرزنش باشد، زیرا «در نظام روسیه رئیس‌جمهور هرگز اشتباه نمی‌کند.»
پسکوف، سخنگوی کرملین، نیز هرگونه اختلاف میان پوتین و لاوروف را قاطعانه رد کرد.
ظهور رقیب: کریل دمیتریف
برخی ناظران می‌گویند ظهور چهره‌هایی مانند کریل دمیتریف ــ رئیس صندوق ثروت ملی و دوست نزدیک دختر پوتین ــ که به پرونده‌های کلیدی سیاست خارجی وارد شده‌اند، نشانه تضعیف جایگاه لاوروف است.
طبق گزارش گاردین، دمیتریف از زمان روی کار آمدن دوباره ترامپ در سال 2024 مستقیماً با اطرافیان رئیس‌جمهور آمریکا گفت‌و‌گو می‌کند؛ اقدامی که به‌طور سنتی در حوزه اختیارات وزارت خارجه بود.
منابع همچنین از رقابت تند میان لاوروف و دمیتریف خبر داده‌اند؛ از جمله تلاش لاوروف برای کنار گذاشتن دمیتریف از جلسه مذاکرات ریاض، که با دخالت پوتین ناکام ماند.