پیام ویژه - مهر /انتخابات عراق در روز 11 نوامبر جاری با مشارکت طیف‌های گسترده مردم عراق و در عین حال، در سایه عدم حضور برخی جریان‌های سیاسی، برگزار خواهد شد.
به گزارش وبگاه خبری- تحلیلی العربی الجدید، با نزدیک شدن به موعد انتخابات پارلمانی عراق در روز 11 نوامبر آینده، کمیسیون انتخابات، در کنار نیروهای امنیتی و ارتش، به آماده‌سازی‌های خود برای برگزاری هر چه بهتر انتخابات ادامه می‌دهد.
انتخابات عراق به روایت آمار
به گفته حسن الزایر، عضو تیم رسانه‌ای کمیسیون انتخابات، تعداد رأی اولی‌ها در انتخابات 11 نوامبر حدود یک میلیون نفر است. همچنین حدود 30 میلیون عراقی از 46 میلیون نفر حق دارند برای انتخاب نمایندگان خود در مجلس نمایندگان جدید رأی دهند، اما حدود 7 میلیون نفر به دلیل نداشتن کارت انتخاباتی و عدم به‌روزرسانی اطلاعات خود، از شرکت در انتخابات محروم شده‌اند.
بازار ![]()
به گفته جمانه الغلای، سخنگوی کمیسیون انتخابات عراق، 8703 مرکز رأی‌گیری آماده پذیرش 21 میلیون رأی‌دهنده هستند. در این انتخابات 7754 نامزد، از جمله 2250 زن، برای تصاحب 329 کرسی پارلمان رقابت می‌کنند که 83 کرسی به زنان اختصاص دارد. کرسی‌ها در 18 حوزه انتخابیه توزیع شده‌اند، به طوری که هر استان یک حوزه مستقل است. منابع کمیسیون انتخابات اعلام کردند که بیش از 400 حزب در انتخابات شرکت می‌کنند و تعداد ائتلاف‌های سیاسی به حدود 140 ائتلاف رسیده‌اند.
عراق از زمان حمله آمریکا در سال 2003 شاهد برگزاری 5 دوره انتخابات پارلمانی بوده است، اولین آنها در سال 2005 صورت گرفت و آخرین آنها در اکتبر 2021 برگزار شد. قانون حوزه واحد برای هر استان در 4 دوره قبلی انتخابات اجرا شد، اما در دوره آخر، انتخابات بر اساس حوزه‌های چندگانه برگزار شد. در مارس 2023، پارلمان عراق به اصلاحیه سوم قانون انتخابات پارلمانی عراق رأی داد که سیستم حوزه واحد برای هر استان را دوباره به تصویب رساند.
طبق آمار رسمی اعلام شده توسط کمیسیون انتخابات، «رأی‌گیری ویژه» برای نیروهای امنیتی و ارتش، زندانیان و بیماران بیمارستان‌ها، قرار است در روز 9 نوامبر آینده با مشارکت بیش از 1.3 میلیون رأی‌دهنده، برگزار شود.
تاریخچه انتخابات عراق پس از صدام حسین
انتخابات اول عراق (2005)
24 آذر ماه سال 1384( 15 دسامبر 2005) روزی باشکوه برای مردم عراق بود. آنها بعد از سال‌ها موفق شده بودند در انتخاباتی آزاد شرکت کرده و نمایندگان خود را به پارلمان بفرستند. این انتخابات البته در فضایی ناامن در نتیجه حضور گروه‌های تروریستی برگزار شد. در این انتخابات سرنوشت 275 کرسی پارلمان عراق مشخص شد و در نهایت ائتلاف ملی یا یکپارچه عراق متشکل از جریان‌های تبعید شده اسلامی شیعی و برخی شخصیت‌های سیاسی اهل تسنن موفق به پیروزی در انتخابات شدند و 128 کرسی از مجموع 275 کرسی پارلمان را در انتخابات سال 2005 به دست آوردند.
اتحاد میهنی کردستان عراق و حزب دموکرات کردستان توانستند به عنوان نمایندگان کردهای این کشور در قالب ائتلاف با یکدیگر 53 کرسی پارلمان را از آن خود کنند.
اعراب اهل تسنن در این انتخابات با وجود جمعیت قابل توجهی که داشتند، دچار تشتت داخلی شدند و تنها موفق شدند 44 کرسی پارلمان را از آن خود کنند.
در این دوره جلال طالبانی به عنوان رئیس جمهور و نوری مالکی به عنوان نخست وزیر عراق انتخاب شدند.
انتخابات پارلمانی 2010
در این انتخابات تعداد کرسی‌های پارلمانی به 325 کرسی افزایش پیدا کرد. در این دوره ائتلاف العراقیه به رهبری ایاد علاوی با کسب 91 کرسی در جایگاه نخست قرار گرفت. ائتلاف دولت قانون که منشعب از ائتلاف ملی عراق بود، با 89 کرسی در جایگاه دوم قرار گرفت و باقیمانده عناصر ائتلاف ملی عراق شامل مجلس اعلای اسلامی و جریان صدر با 70 کرسی در جایگاه سوم ایستادند.
کردها در این دوره از انتخابات فروغ چندانی نداشتند و حزب دموکرات و اتحادیه میهنی جمعاً با تصاحب 43 کرسی در رتبه چهارم قرار گرفتند. نتیجه این انتخابات ریاست جمهوری جلال طالبانی و نخست وزیری نوری مالکی بود. اسامه النجیفی نیز از سوی اهل تسنن به عنوان رئیس پارلمان انتخاب شد.
انتخابات پارلمانی 2014
اهمیت سومین دوره از انتخابات که در تاریخ 30 آوریل 2014 برگزار شد، این بود که اولین انتخابات پارلمانی عراق بعد از خروج اشغالگران آمریکایی از این کشور بود. همچنین چند ماه پس از این انتخابات بود که گروه تروریستی داعش تهاجم گسترده خود به شهرهای عراق را آغاز کرد. تعداد کرسی‌های پارلمان در این دوره با اندکی افزایش نسبت به دوره قبل به عدد 328 کرسی رسید. لیست مقتدی صدر تحت عنوان «سائرون» بیشترین کرسی‌های پارلمان را در این دوره به خود اختصاص داد. پس از آن به ترتیب ائتلاف «الفتح» به رهبری هادی العامری و ائتلاف «النصر» به ریاست حیدر العبادی نخست وزیر این کشور، بیشترین آراء را کسب کردند. ائتلاف‌های دولت قانون و جریان حکمت ملی عراق در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته و رتبه‌ای بهتر از ششم و هفتم عاید ائتلاف الوطنیه ایاد علاوی و ائتلاف القرار العراقی اسامه النجیفی نشد.
انتخابات پارلمانی 2018
12 می سال 2018 چهارمین انتخابات پارلمانی عراق برگزار شد. این انتخابات بعد از شکست کامل گروه تروریستی داعش و 6 ماه پس از برگزاری همه پرسی استقلال کردستان عراق برگزار شد. در این انتخابات نیز ائتلاف سائرون به رهبری مقتدا صدر با 54 کرسی، ائتلاف فتح به رهبری هادی العامری با 47 کرسی و ائتلاف النصر به رهبری حیدر العبادی با 42 کرسی در جایگاه‌های اول تا سوم قرار گرفتند. نتیجه برگزاری این انتخابات ریاست جمهوری برهم صالح و نخست وزیری عادل عبدالمهدی بود. محمد الحلبوسی نیز به عنوان رئیس پارلمان انتخاب شد.
به دنبال چندین ماه اعتراضات مردمی که در اکتبر سال 2019 در سراسر عراق رخ داد، عادل عبدالمهدی، نخست وزیر و کابینه وی استعفا کردند و مدتی بعد مصطفی الکاظمی به عنوان نخست‌وزیر جدید عراق معرفی شد.
انتخابات سال 2021
انتخابات زودهنگام پارلمانی عراق در سال 2021 با مشارکت 21 ائتلاف سیاسی، 167 حزب و 3249 نامزد انتخاباتی برگزار شد. یکی از تغییرات اساسی این دوره از انتخابات، تصویب قانون جدید انتخابات بود که به موجب آن عراق را به جای 18 حوزه انتخابیه به 83 حوزه انتخابیه تقسیم می‌کرد.
در این دوره از انتخابات که با حاشیه‌های بسیاری همراه بود، نتایج نهایی، 51 روز بعد از برگزاری انتخابات اعلام شد که بر اساس آن فراکسیون صدر با 73 کرسی در رتبه اول قرار گرفت. ائتلاف التقدم به عنوان بزرگترین ائتلاف اهل سنت به رهبری محمد الحلبوسی، خمیس الخنجر و سلیم الجبوری با 37 کرسی در رتبه دوم جای گرفت. ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی با 33 کرسی در رتبه سوم، حزب دموکرات کردستان عراق با 31 کرسی در رتبه چهارم، ائتلاف کردستان و ائتلاف الفتح به رهبری هادی العامری با 17 کرسی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
بعد از انتخابات، پارلمان عراق تشکیل برای انتخاب رئیس جمهور جلسه داده و به اتفاق آراء عبداللطیف رشید را به عنوان رئیس جمهور جدید برگزید. رئیس جمهور نیز محمد شیاع السودانی را مأمور تشکیل کابینه کرد. مدتی بعد محمود المشهدانی نیز با کسب اکثریت آراء نمایندگان ریاست پارلمان عراق را بر عهده گرفت.
ائتلاف‌های حاضر در انتخابات 2025 عراق
با کناره‌گیری جریان صدر به رهبری مقتدی صدر از انتخابات عراق و همچنین ائتلاف النصر به رهبری حیدر العبادی؛ نقشه ائتلاف‌های سیاسی شیعه تحت ائتلاف «چارچوب هماهنگی» شکل می‌گیرد که بزرگترین فراکسیون پارلمانی شیعه متشکل از 8 ائتلاف اصلی است: ائتلاف دولت قانون، ائتلاف الفتح، العقد الوطنی، ائتلاف نیروهای دولت، ائتلاف الاساس، جنبش حقوق، ائتلاف تصمیم، و حزب فضیلت اسلامی.
این در حالی است که «محمد شیاع السودانی» نخست‌وزیر عراق تصمیم گرفته است از نظر انتخاباتی به چارچوب هماهنگی نپیوندد و با ائتلاف جداگانه موسوم به «بازسازی و توسعه» در انتخابات شرکت کند.
گروه های سنی گرچه تعداد احزاب کمتری دارند، اما از طریق ائتلاف‌های غیرمتحد در انتخابات حضور دارند که برجسته‌ترین آنها ائتلاف السیاده به رهبری خمیس الخنجر، حزب تقدم به ریاست محمد الحلبوسی، ائتلاف عزم به رهبری مثنی السامرایی، و الحسم الوطنی به رهبری ثابت العباسی هستند. احزاب کردی نیز به صورت انفرادی و با نام‌های شناخته شده خود وارد انتخابات شدند که برجسته‌ترین آنها حزب دموکرات به رهبری مسعود بارزانی و اتحادیه میهنی به رهبری بافل طالبانی هستند. علاوه بر این، جنبش نسل جدید به ریاست شاسوار عبدالواحد و اتحادیه اسلامی کردستان به رهبری صلاح‌الدین بهاءالدین، و همچنین جنبش‌های دیگری مانند جنبش تغییر و جماعت اسلامی کردستان نیز در رقابت های انتخاباتی حضور دارند.